اقدام بریتانیا برای اعزام پناهجویان به کشور آفریقایی رواندا، با انتقادات گسترده‌ای روبه‌رو شده و در داخل و خارج از این کشور اقدامات حقوقی برای جلوگیری از اجرای آن انجام شده است.
هدف طرح رواندا که در دوران نخست‌وزیری بوریس جانسون در آوریل ۲۰۲۲ توسط دولت بریتانیا تصویب شد، جلوگیری از ورود پناهجویان به خاک این کشور از طریق مسیر خطرناک کانال مانش (بین سواحل بریتانیا و فرانسه) با استفاده از قایق‌های کوچک و ناامن است.
اولین مورد از انتقال چند پناهجو به مقصد رواندا در ژوئن سال گذشته به‌دلیل شکایت از دولت و مداخله دادگاه حقوق بشر اروپا در آخرین لحظه متوقف شد.
به گزارش خبرگزاری مهاجر به نقل ازبی‌بی‌سی فارسی، اجازه ورود به یک محل مخفی آموزش را پیدا کرده که در آن صدها خدمه برای کنترل افرادی که نمی‌خواهند به رواندا بروند آموزش می‌بینند.
«ترجیح می‌دهم بمیرم»
شامگاه ۲۴ خرداد ۱۴۰۱، در پایگاه هوایی باسکوم داون در ویلشایر، ماموران بازداشت در حال انتقال اولین پناهجو به هواپیمایی بودند که قرار بود او را به رواندا ببرد. چون او به ماموران همراهش گفته بود ترجیح می‌دهد بمیرد تا اینکه به رواندا برود به او کمربندی بازدارنده پوشانده بودند که امکان استفاده از دستان را سلب می‌کند.
بر اساس گزارشی که به دست خبرنگار «لیبرتی اینوستیگیت» رسید ماموران از زور استفاده کردند چرا که فرد بازداشتی شروع به فریاد زدن و کوبیدن سرش به صندلی کرد. یکی از ماموران همراه او گفت باید سر او را کنترل می‌کردم که مطمئن شوم به ماموران و به خودش آسیبی نمی‌رساند. یکی از پناهجویان دیگر پیش از انتقال به رواندا با قوطی نوشابه بدن خود را برید. پس از یک ساعت تاخیر، دادگاهی رای به لغو پرواز داد.
این ضربه بزرگی به برنامه دولت بریتانیا برای «توقف قایق‌ها» و ترساندن کسانی که غیرقانونی وارد بریتانیا می‌شدند بود.
این افراد در صورت موفقیت درخواستشان باید در رواندا بمانند.
حالا دوسال پس آنکه دادگاه حکم به لغو آن پرواز داد بسیاری از موانع برداشته شده‌اند.
ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا، می‌گوید در صورت پیروزی محافظه‌کاران در انتخابات، سفر این پروازها به مقصد رواندا ادامه خواهد داشت.
اما کی‌یر استارمر، رهبر حزب کارگر، گفته است که در صورت پیروزی حزبش این قانون را کاملا لغو خواهد کرد.
در حال حاضر وزارت کشور هر هفته کسانی که با درخواست پناهندگی آنها موافقت نشده و مجرمانی که تبعه بریتانیا نیستند را از کشور خارج می‌کند اما گفته می‌شود در صورت پیروزی حزب محافظه‌کار در انتخابات پیش رو، ۲ هزار نفر در لیست انتقال به رواندا خواهند بود.
«آموزش تخصصی»
در راستای اجرای این طرح، دولت بریتانیا برای یک سال مرکزی را به قیمت ۶/۴ میلیون پوند (معادل تقریبی ۸ میلیون دلار) اجاره کرده است تا در آن به ماموران مهاجرت وزارت کشور و نیروهایی که به صورت قراردادی کار می‌کنند آموزش دهد.
بی‌بی‌سی به شرط فاش نکردن محل این مرکز برای حفظ جان افراد، اجازه ورود به آن را پیدا کرده است. داخل ساختمان سه بدنه هواپیما وجود دارد که فاقد دماغه، بال و دم هستند و چینش صندلی متفاوتی دارند. این به افسران امکان می‌دهد تا انتقال امن افراد بازداشت شده به صندلی پروازشان را تمرین کنند.
گفته می‌شود ۸۰۰ نفر از پرسنل وزارت کشور که به مدت پنج هفته «آموزش ابتدایی» دیده‌اند، در هفت روز این دوره آموزشی تخصصی را خواهند گذراند که چگونه افراد بازداشت شده را از داخل خودرو تا صندلی هواپیما هدایت کنند.
ما تمرین دو افسر را تماشا کردیم که مودبانه خود را به مامور سومی در نقش فرد تحت بازداشت معرفی کردند و با گرفتن دستانش او را از پله‌ها بالا بردند و به داخل هواپیما هدایت کردند.
یک افسر مهاجرت به بی‌بی‌سی گفت که در گذشته سابقه بازداشت و انتقال هزاران نفر را داشته اما فقط برای ۵ درصد این افراد ناچار به استفاده از شرایط بازدارنده شده است.
ماموران برای آموزش کنترل کسانی که مقاومت می‌کنند روی ردیف تشکچه‌های ضربه‌گیر که به آنها «دوجو» می‌گویند تمرین می‌کنند.
به ما اجازه داده نشد که تمرینات فیزیکی بیشتر و استفاده ماموران از دستبند، کمربند و پابند را تماشا کنیم.
این ماموران انتقال «فرد بازداشت شده» به بالای پله‌ها و نشاندن او روی صندلی هواپیما را تمرین می‌کنند.
سه مامور هر فرد بازداشت شده را همراهی می‌کنند. دو مامور برای صندلی‌های دو طرف فرد بازداشت‌شده در حالی که مامور سوم از راهرو بین صندلی‌ها به آنها کمک می‌کند. هر سه مامور تا مقصد فرد بازداشت شده را همراهی می‌کنند.
مارک پرستون، یکی از مربیان می‌گوید: «بسیار چالش برانگیز است اما شدت نیرویی که به کار می‌گیریم منطقی است».
با این حال، استفاده از نیروی فیزیکی در سیستم مهاجرت همیشه هم منطقی نبوده است.
در سال ۲۰۱۰ جیمی موبنگا در حال انتقال به آنگولا جان خود را از دست داد.
نظر یک پزشک قانونی این بود که او به طور غیرقانونی کشته شده است اما با این حال مدتی بعد مامورین همراه او از قتل غیر عمد تبرئه شدند.
به احتمال زیاد آقای سوناک مجبور است بدون برنامه رواندا در این کارزار انتخاباتی بجنگد. برنامه‌ای که بخش کلیدی استراتژی «توقف قایق‌ها» بود.
حزب کارگر می‌گوید برای رویارویی با عبور پناهجویان از کانال مانش با اولویتی مانند تروریسم با آن برخورد خواهد کرد و نیروی پلیس و آژانس ملی جرایم را تقویت خواهد کرد.
برای دولت، رواندا یک قانون آماده به پرواز است. اما تصمیم نهایی برای پرواز یا لغو این قانون با رای‌دهندگان خواهد بود.
نویسنده: تام سیموندز
