عید قربان یکی از مهم‌ترین اعیاد اسلامی در افغانستان است که با شور و شوق فراوان جشن گرفته می‌شود. این عید که به نام «عید بزرگ» نیز شناخته می‌شود، به یادبود داستان قربانی حضرت ابراهیم (ع) و ایمان و تسلیم او به فرمان خداوند برگزار می‌گردد. در افغانستان، این مراسم با سنت‌های مذهبی، اجتماعی و فرهنگی غنی همراه است که نشان‌دهنده همبستگی، ایثار و نوع‌دوستی مردم این کشور است. عید قربان در روز دهم ذی‌الحجه، پس از انجام مناسک حج، جشن گرفته می‌شود. این عید برای مردم افغانستان نه‌تنها یک رویداد مذهبی، بلکه فرصتی برای تقویت روابط خانوادگی، اجتماعی و همدلی با نیازمندان است.
عید قربان در افغانستان چه روزی است؟ تاریخ دقیق عید قربان ۱۴۰۴
عید قربان ۱۴۰۴ روز جمعه ۱۶ خرداد جوزا ۱۴۰۴ است.
سنت‌های عید قربان در افغانستان
خرید حیوان قربانی: چند روز قبل از عید، خانواده‌ها به بازارهای محلی می‌روند تا گوسفند، بز، گاو یا شتر برای قربانی تهیه کنند.
تمیز کردن خانه‌ها: مردم خانه‌های خود را تمیز کرده و برای پذیرایی از مهمانان آماده می‌کنند. پوشیدن لباس‌های نو و تمیز نیز از سنت‌های رایج است.
صبح روز عید، مردم با لباس‌های آراسته به مساجد یا مصلی‌ها می‌روند تا نماز عید قربان را به‌صورت جماعت ادا کنند. این نماز با خطبه‌های ویژه‌ای همراه است که بر اهمیت ایثار و تقوا تأکید دارد.
قربانی کردن در روز عید قربان
پس از نماز، خانواده‌ها به خانه بازمی‌گردند و مراسم قربانی را انجام می‌دهند. گوشت قربانی به سه بخش تقسیم می‌شود:
- یک‌سوم برای خانواده
- یک‌سوم برای خویشاوندان و دوستان
- یک‌سوم برای فقرا و نیازمندان
خانواده‌ها با تقسیم گوشت قربانی و اهدای کمک‌های نقدی یا غیرنقدی، به افراد کم‌بضاعت کمک می‌کنند. مراسم با شکوه بیشتری برگزار می‌شود و بازارهای محلی پر از جنب‌وجوش هستند.
دعای قربانی کردن گوسفند | دعای ذبح گوسفند قربانی | دعای ذبح قربانی
دعای قربانی در مفاتیح الجنان به شرح زیر است.
بسم اللَّه و اللَّه اكبر وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً مسلما وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ،إِنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ، لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ
وَجَّهْت ُ وَجْهِي َ لِلَّذِي ْ فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأرْضَ حَنِيْفاَ مُسْلِماَ وَما أنا مِن َ الْمُشْرِكِيْنَ إنَّ صَلاتِي ْ وَ نُسُكِي ْ وَ محيايَ وَمَماتيِْ لِلّه رَبِّ الْعالَمِيْن َ لاشَريْك َ لَهُ وَ بِذالِك َ اُمِرْتُ وَ أنا مِنَ الْمُسلِمِيْن َ، ألَّلهُمَّ مِنْك َ وَ لَكَ بِسْمِ الله ِ وَالله ُ أكْبَرُ، ألَّلهُمَّ تَقَبَّل مِنـِّي
مردم به دیدن اقوام و دوستان می‌روند. کودکان نیز از بزرگ‌ترها عیدی (پول یا هدیه) دریافت می‌کنند.غذاهای ویژه‌ای مانند کباب، پلو با گوشت، و انواع خورش‌های محلی تهیه می‌شود. شیرینی‌های سنتی مانند کلوچه و حلوا نیز سرو می‌شوند.در روستاها مراسم ساده‌تر اما با حس همبستگی بیشتری برگزار می‌شود.
این روز ها به دلیل مشکلات اقتصادی، برخی خانواده‌ها توان خرید حیوان قربانی را ندارند، اما روحیه همدلی همچنان پابرجاست. در شهرهای بزرگ، برخی سنت‌ها تحت تأثیر مدرنیته تغییر کرده‌اند. عید قربان در افغانستان نمادی از ایثار، همبستگی و مهربانی است. این عید فرصتی است تا مردم با تقسیم شادی‌ها و کمک به یکدیگر، پیوندهای اجتماعی خود را تقویت کنند.
