فریبا نوری، معاون اتاق تجارت و صنایع زنان افغانستان در مصاحبهای اعلام کرد: ۴۰ تا ۴۵ درصد زنان تجارتپیشه به فروشگاههای آنلاین از جمله در اینستاگرام، فیسبوک و تیکتاک دسترسی دارند.
به گفته خانم نوری زنان تولیدکننده توانستهاند بازارهای خوبی را هم در داخل و هم در خارج از کشور برای تولیدات شان پیدا کنند.»
به گفته مسئولان اتاق تجارت و صنایع زنان در حال حاضر دستکم ۴۰ درصد زنان افغان صاحب کسب و کار در افغانستان، تولیداتشان را آنلاین عرضه میکنند.
آنها میگویند که پس از شیوع بیماری واگیر کرونا در سال ۲۰۲۰ بیشتر خدمات و فروش و حتی معاملات بزرگ در جهان آنلاین انجام میشود اما در افغانستان با اینکه این کسبوکار نوپاست، باز هم رشد خوبی داشته است.
هدایتالله یک شهروند افغانستان مقیم خارج، به دنبال لباس سنتی مورد علاقه خود بود که آن را در یک فروشگاه آنلاین با مدیریت یک زن در افغانستان پیدا کرد.
او گفت دو لباس سنتی برایش صد دلار هزینه داشت؛ لباس افغانی را هیچ جایی بهتر از افغانستان نمیدوزند. در افغانستان ارزانتر است و بهترین کیفیت را دارد.
سلما اسلمی، کارمند یکی از نهادهای بزرگ بینالمللی در افغانستان بود و یک نهاد خیریه را مدیریت میکرد اما مدتیست که یک کارگاه تولید صنایع دستی را در کابل به راه انداخته است.
وی از پردههای زینتی گرفته تا گلیم و روتختی و بالشت سنتی و وسایل تزئینی خانه تولید میکند و یازده زن نیز زیر دست او کار میکنند.
او میگوید خوشحال هستم که مردم بسیار زیاد کار ما را پسندیدهاند و تشویق میکنند.
خانم اسلمی میگوید در آغاز بیشتر مشتریانش از داخل افغانستان بودند، اما این روزها، سفارش زیادی از اینستاگرام، فیسبوک و تیکتاک از خارج از افغانستان میگیرد.
او گفت در یک سال پانصد سفارش دریافت کرده است که اکثر آن از داخل افغانستان بود اما اخیرا مشتریان خارجی زیادی پیدا کردیم.
سایه محدودیت های بانکی بر کار آنلاین زنان تجارتپیشه در افغانستان اما همچنان پابرجاست.
اما روشهای پرداخت و ارسال کالا برای خریداران در خارج و فروشندهها در افغانستان اندک نیست. آنها میگویند یا پول را حواله میکنند یا بستگانشان در افغانستان پرداختها را تحویل میگیرند.
در برخی موارد هم یکی از نزدیکان فروشندهها در خارج، مدیریت صفحه و امور مالی در افغانستان را بر عهده میگیرد.
به نظر میرسد محدودیتهای فراگیر حکومت طالبان بهویژه برای زنان شاعل، سبب شده تا زنان تجارتپیشه به جای دکان، به فروش آنلاین روی بیاورند.
خانم سلما اسلمی میگوید خیلی به آینده آنلاین شاپینگ خوشبین است و بر این باور است که تا پنج سال آینده، کمتر کسی حضوری از دکان خرید خواهد کرد و بسیاری به خرید آنلاین روی خواهند آورد.
بر اساس آمار اتاق تجارت و صنایع زنان افغانستان، دستکم ده هزار زن به عنوان صاحب کسبوکار شخصی و تجارتپیشه ثبت شدهاند اما شمار زنانی که تجارت کوچک و ثبتنشده دارند، احتمالا بیشتر است.
در دولت سابق افغانستان شرکتهای تجاری که مدیران و مالکان آن زنان بودند به حدود ۵۴هزار میرسید.
زنان تجارتپیشه در آن زمان بیشتر در بخشهای تولیدی، تهیه پوشاک، فرآوری مواد غذایی، تهیه و فروش محصولات کشاورزی و سایر خدمات مشغول کار بودند.