نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، در برنامه‌ای تلویزیونی به تشریح آخرین وضعیت اتباع افغانستانی در ایران پرداخت. وی در این گفت‌وگو به موضوعات مختلفی از جمله آمار اتباع، تعریف اتباع مجاز و غیرمجاز، سیاست‌های جدید اعتباری برگه‌های سرشماری، شرایط تحصیلی و تابعیتی، و سیاست‌های مرزی اشاره کرد.
آمار و ارقام اتباع افغانستانی
یاراحمدی جمعیت اتباع افغانستانی در ایران را ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر اعلام کرد و افزود که از این تعداد، ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر فاقد مدارک اقامتی معتبر هستند. وی توضیح داد که این افزایش ناشی از ابطال اعتبار برگه‌های سرشماری در اسفندماه سال گذشته است که منجر به اضافه شدن ۲ میلیون نفر به جمعیت اتباع غیرمجاز شده است.
برگه‌های سرشماری و سیاست‌های جدید
رئیس مرکز امور اتباع با اشاره به وجود ۲ میلیون و ۳۴ هزار و ۴۶۹ برگه سرشماری بر اساس خوداظهاری، تأکید کرد که این برگه‌ها از ابتدای سال جاری فاقد اعتبار قانونی هستند. وی اعلام کرد که تاکنون ۵۰ درصد از دارندگان این برگه‌ها برای دریافت برگه خروج از کشور اقدام کرده‌اند.
سیاست‌های مرزی و پناهندگی
یاراحمدی با تأکید بر لزوم برخورد انسانی با پناهندگان، از اجرای سیاست‌های جدید در مرزها خبر داد. وی گفت که نصب موانع فیزیکی و بررسی دقیق‌تر پرونده‌ها از جمله این اقدامات است. همچنین، وی به شرایط خاص زنان سرپرست خانوار اشاره کرد و گفت که در مواردی مانند تهدید جانی یا نیاز به درمان فرزندان، از این افراد حمایت خواهد شد.
شرایط تحصیلی و تابعیتی
وی در بخش دیگری از سخنان خود به شرایط تحصیلی اتباع افغانستانی اشاره کرد و گفت که دانش‌آموزانی که سرپرست آن‌ها تنها دارای برگه سرشماری است، امکان ادامه تحصیل در سال آینده را نخواهند داشت. با این حال، دانشجویان دارای گذرنامه معتبر می‌توانند با تمدید مدارک خود به تحصیل ادامه دهند. در مورد تابعیت نیز یاراحمدی توضیح داد که سیستم تابعیت در ایران بر اساس حق خون است و فرزندان متولدشده از مادران ایرانی می‌توانند شناسنامه دریافت کنند.
سیاست‌های اشتغال و بازگشت
یاراحمدی در ادامه به سیاست‌های جدید در مورد کارت‌های آمایش و اشتغال اتباع افغانستانی اشاره کرد. وی گفت که کارت‌های آمایش تنها برای دارندگان قبلی تمدید شده و صدور جدیدی صورت نمی‌گیرد. همچنین، اتباع دارای کد شغلی موظف به خروج از ایران و بازگشت با روادید رسمی هستند. وی افزود که کارت کار یک‌ساله تنها به افرادی تعلق می‌گیرد که داوطلبانه بازگشته و با دعوت کارفرما مجدداً وارد ایران شوند.
محدودیت‌های جغرافیایی
رئیس مرکز امور اتباع در پایان به محدودیت‌های جغرافیایی اشاره کرد و گفت که ورود و اشتغال اتباع افغانستانی در ۱۵ استان کشور ممنوع است. وی همچنین اعلام کرد که حدود ۵۰ درصد از اتباع افغانستانی در ایران (معادل ۳ میلیون نفر) در استان تهران سکونت دارند که این امر فشار قابل توجهی بر زیرساخت‌های بهداشتی و آموزشی وارد کرده است.
سخنان یاراحمدی نشان‌دهنده سیاست‌های جدید ایران در مدیریت اتباع افغانستانی است که بر اساس آن، بر لزوم رعایت قوانین اقامتی، حمایت از موارد انسانی، و محدودیت‌های جغرافیایی تأکید شده است. این سیاست‌ها در راستای کاهش فشار بر زیرساخت‌های کشور و ساماندهی وضعیت اتباع خارجی اجرا می‌شود.
