به گزارش خبرگزاری مهاجر، کمیته مدافعان حقوق بشر افغانستان نسبت به وضعیت دشوار و غیرانسانی پناه‌جویان افغان در هند هشدار داده و اعلام کرده‌است که شماری از آنان در اعتراض به طولانی شدن فرآیند شناسایی وضعیت پناهندگی و کمبود شدید خدمات اساسی، برای ششمین روز متوالی در برابر دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در دهلی‌نو تحصن کرده‌اند. این افراد همچنین از برخوردهای تحقیرآمیز و تهدیدکننده نیروهای پلیس هند شکایت داشته و خواستار دخالت فوری نهادهای بین‌المللی در این زمینه هستند.
بر اساس بیانیه صادر شده از سوی این کمیته، پناه‌جویان افغان سال‌هاست که بدون برخورداری از حق اقامت دائم، فرصت اشتغال قانونی، دسترسی به آموزش نظام‌مند برای فرزندان و بهره‌مندی از خدمات درمانی و رفاهی، در هند زندگی می‌کنند. همچنین روند بررسی پرونده‌های پناهندگی هزاران افغان در این کشور توسط سازمان ملل، به فرآیندی «فرسایشی، زمان‌بر و طاقت‌فرسا» تبدیل شده است.
معترضان با سر دادن شعارهایی نظیر «تاخیر در ثبت‌نام مهاجران یعنی تعلیق زندگی»، خواستار تسریع در این روند شده‌اند، اما تاکنون پاسخ مشخصی از سوی کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان دریافت نکرده‌اند. این کمیته همچنین گزارش داده‌است که پناه‌جویان با برخوردهایی توهین‌آمیز و تهدیدآمیز از سوی پلیس محلی مواجه هستند که بر فشارهای روانی و جسمی آن‌ها افزوده‌است.
پناه‌جویان افغان در این تجمع از نهادهای بین‌المللی، به‌ویژه کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، خواسته‌اند تا با اتخاذ تدابیر فوری به وضعیت بحرانی آن‌ها رسیدگی کنند. از جمله خواسته‌های اصلی این افراد می‌توان به بازگرداندن کمک‌های مالی، دارویی، غذایی و آموزشی، تسریع فرآیند اسکان مجدد و نظارت نهادهای بی‌طرف بر عملکرد پلیس اشاره کرد.
این پناه‌جویان تأکید کرده‌اند که آنان برای نجات جان خود از افغانستان گریخته‌اند، نه برای تحمل رنج، تحقیر و بی‌توجهی نظام‌مند در سایه سکوت جامعه جهانی.
طبق داده‌های موجود، حدود ۱۸٬۰۰۰ پناه‌جو و مهاجر افغان در هند سکونت دارند؛ افرادی که عمدتاً در سال‌های اخیر به‌دلیل بحران‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی کشورشان به این کشور پناه آورده‌اند. این جمعیت بخشی از مجموع ۴۶٬۰۰۰ پناه‌جویی‌ست که تا ژانویه ۲۰۲۲ در هند توسط دفتر UNHCR ثبت شده‌اند؛ از این تعداد، حدود ۳۶ درصد را کودکان تشکیل می‌دهند.
پس از تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱، هند فعالیت‌های کنسولی خود در افغانستان را متوقف کرد. با این حال، در ماه‌های اخیر روند صدور ویزاهای تحصیلی، تجاری، درمانی و فرهنگی از طریق سامانه‌های آنلاین از سر گرفته شده است. بسیاری از دانشجویان افغان که پیش از تغییرات سیاسی اخیر در هند تحصیل می‌کردند، اکنون با مشکل تمدید ویزا مواجه هستند. برخی از آنان موفق به پذیرش در مقاطع تحصیلات تکمیلی از جمله دکترا شده‌اند.
با وجود این تحولات، هند عضو کنوانسیون ۱۹۵۱ سازمان ملل در امور پناهندگان نبوده و فاقد چارچوب قانونی داخلی برای حمایت از پناه‌جویان است. در نتیجه، بسیاری از این افراد تحت قانون «مهاجران غیرقانونی» مصوب ۱۹۴۶ طبقه‌بندی می‌شوند؛ قانونی که می‌تواند زمینه‌ساز بازداشت یا اخراج آنان باشد. در حال حاضر، تنها نهادی که در زمینه امور پناه‌جویان در هند فعال است، دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در دهلی‌نو است. فرآیند ثبت‌نام و ارزیابی اما ممکن است ماه‌ها یا حتی بیش از یک سال به طول انجامد.
پیش از سال ۲۰۲۱، دولت هند سالانه حدود ۱٬۰۰۰ بورسیه تحصیلی در اختیار دانشجویان افغان قرار می‌داد. با وقوع تحولات سیاسی در افغانستان، این روند متوقف شد و دانشجویان با مشکلات جدی مالی، عدم دسترسی به خوابگاه و تمدید نشدن ویزا مواجه شدند. هرچند گزارش‌هایی از ازسرگیری محدود این بورسیه‌ها منتشر شده، اما دولت هند هنوز آن را به‌طور رسمی تأیید نکرده‌است. در عین حال، هند بر ادامه کمک‌های بشردوستانه و حفظ روابط تاریخی با مردم افغانستان تأکید کرده‌است؛ از جمله تخصیص ۲۰۰ کرور روپیه در قالب کمک‌های بشردوستانه در سال ۲۰۲۴.
بسیاری از دانشجویان افغان پس از پایان تحصیلات امکان بازگشت به کشورشان را ندارند و همچنین در تمدید ویزا با چالش مواجه‌اند. قطع شدن بورسیه‌ها و منابع مالی، برخی را ناچار به ترک تحصیل کرده‌است. دوری از خانواده، بی‌اطمینانی نسبت به آینده، و فشارهای روانی ناشی از بلاتکلیفی، از جمله مسائل پررنگ در تجربه این قشر از مهاجران است.
با وجود برخی تسهیلات اخیر برای ورود دانشجویان افغان، نبود قوانین حمایتی، عدم عضویت در کنوانسیون‌های بین‌المللی، و نبود سفارت فعال افغانستان در هند، فرآیند مهاجرت و تحصیل را برای آنان به یک مسیر ناهموار بدل کرده است.
