ایران طی دهههای گذشته، با وجود چالشهای داخلی و تحریمهای بینالمللی، به یکی از بزرگترین کشورهای میزبان پناهندگان افغانستانی در جهان تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری مهاجر، بر اساس گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، تا آوریل ۲۰۲۵، حدود ۳.۴۹ میلیون نفر از اتباع افغانستانی در ایران سکونت دارند که از این تعداد، ۷۷۰ هزار نفر بهطور رسمی بهعنوان پناهنده ثبت شدهاند و ۲.۷۲ میلیون نفر دیگر در وضعیت مشابه پناهندگی به سر میبرند.
بخش عمدهای از این جمعیت در استانهای جنوبی کشور از جمله کرمان و سیستان و بلوچستان مستقر هستند. ایران سالانه میلیاردها دلار برای ارائه خدمات اساسی مانند آموزش، بهداشت، غذا و سرپناه به این افراد هزینه میکند. یکی از اقدامات شاخص در این زمینه، ثبتنام بیش از ۶۰۰ هزار دانشآموز افغانستانی در مدارس ایران است که نقش مهمی در افزایش نرخ سواد در میان مهاجران ایفا کرده و آن را به حدود ۷۰ درصد رسانده است.
با این حال، فشارهای اقتصادی ناشی از تحریمها و افزایش هزینههای عمومی، موجب شده است که مقامات ایرانی خواستار مشارکت و حمایت بیشتر جامعه بینالمللی در مدیریت این بحران شوند. ایران ضمن پایبندی به کنوانسیونهای بینالمللی مرتبط با پناهندگان، همکاری نزدیکی با کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل دارد و در مارس ۲۰۲۵ نیز برنامهای برای قانونیسازی اقامت برخی از اتباع خارجی، بهویژه خانوادههای دارای فرزند دانشآموز، اجرا کرده است.
با وجود این تلاشها، تغییرات اخیر در سیاستهای مهاجرتی ایران و آغاز کمپینهای اخراج پناهندگان، نگرانیهایی را در سطح بینالمللی نسبت به وضعیت حقوق بشری این افراد برانگیخته است. ادامه حمایت از پناهندگان در ایران، مستلزم تقسیم مسئولیت و افزایش کمکهای مالی و سیاسی از سوی نهادهای بینالمللی و کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواهد بود.
