بر اساس گزارش سال ۲۰۲۵ کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، مناطق اولویتدار بازگشت و ادغام مجدد مهاجران افغان، بهویژه در مناطق شمالشرق و جنوب کشور، با کمبود شدید زیرساختهای اساسی مواجه هستند. این کمبودها شامل امکانات بهداشتی، آموزشی، دسترسی به آب آشامیدنی، برق و سرپناه مناسب میشوند.
طبق این گزارش، برای رسیدن به ظرفیت مطلوب خدماتی، این مناطق به بیش از ۱۵۰ مرکز درمانی و ۵۰ هزار معلم جدید نیاز دارند. در این میان، چالشهای عمدهای نظیر فقر، فاصله جغرافیایی، محدودیتهای جنسیتی و کمبود منابع باعث شده است که دسترسی بسیاری از خانوادهها به امکانات اولیه با مشکلات جدی روبهرو شود.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در گزارش خود، بر لزوم اقدام فوری، سرمایهگذاری هدفمند و هماهنگی گسترده میان دولت، نهادهای بینالمللی و جامعه مدنی تأکید کرده است. هدف این اقدامات، تسهیل بازگشت پایدار و عادلانه مهاجران افغان به کشور و فراهم آوردن شرایط مناسب برای اسکان مجدد آنها خواهد بود.
شایان ذکر است که این نهاد سازمان ملل روز یکشنبه، ۱۱ خرداد، اعلام کرد که در چهار ماه نخست سال جاری میلادی، نزدیک به ۴۳۵ هزار مهاجر افغان از ایران به کشورشان بازگشتهاند. همچنین، بیش از ۱۹۶ هزار مهاجر دیگر نیز از پاکستان وارد افغانستان شدهاند.
کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان خاطرنشان کرده است که از مجموع ۴۳۵ هزار مهاجر برگشته از ایران، ۲۵۲ هزار و ۴۰۰ نفر بهطور اجباری اخراج شدهاند.
این نهاد همچنین اعلام کرد که در حدود ۲۱ ماه گذشته، ۹۹۸ هزار و ۵۰۰ مهاجر افغان از پاکستان به کشورشان بازگشتهاند. با این حال، از این تعداد، تنها به بیش از ۱۳۱ هزار مهاجر کمکهای حمایتی ارائه شده است. بر اساس گزارشهای منتشرشده، ۵۰ درصد مهاجرانی که کمک دریافت کردهاند را زنان و ۲.۴ درصد آنها را افراد دارای معلولیت تشکیل میدهند.
نزدیک به ۸۷۰ هزار مهاجر دیگر که در این بازه زمانی از پاکستان به افغانستان بازگشتهاند، هیچگونه کمکی از سوی کمیساریای عالی سازمان ملل دریافت نکردهاند، امری که نگرانیهایی را در مورد وضعیت اسکان و تأمین نیازهای اولیه این افراد به وجود آورده است.