گزارشهای منتشرشده از منابع پناهجویان افغان در تاجیکستان حاکی از تشدید روند بازداشت و اخراج مهاجران افغان در شهرهای مختلف این کشور، بهویژه در دوشنبه و شهرک وحدت است. بر اساس گزارشهای منابع محلی، از دسامبر ۲۰۲۴ این روند آغاز شده و طی روزهای اخیر با شدت بیشتری ادامه یافته است.
به گفته برخی منابع محلی، فشارهای اخیر موجب شده است که مردان خانوادههای پناهجو از ترس بازداشت و اخراج از خانه خارج نشوند و مسئولیتهای روزمره بر دوش زنان قرار گیرد. همچنین گزارشهایی از بازداشت نوجوانان زیر ۱۸ سال در کنار مردان بزرگسال منتشر شده که نشاندهنده تغییر در روند برخورد با مهاجران است.
در این میان، مراکز آموزشی مرتبط با خانوادههای پناهجوی افغان در دوشنبه و شهرک وحدت نیز تعطیل شدهاند که بر مشکلات مهاجران افزوده است. از سوی دیگر، گزارشهایی از درخواست رشوه توسط نیروهای پولیس تاجیکستان منتشر شده، که در برخی موارد افراد بازداشتشده پس از پرداخت رشوه آزاد میشوند، در غیر اینصورت به افغانستان منتقل خواهند شد.
همچنین، برخی مهاجران دارای کارت اقامت قانونی نیز هدف بازداشت قرار گرفتهاند، که نشاندهنده پیچیدگیهای بیشتر در وضعیت مهاجران افغان مقیم تاجیکستان است. این در حالی است که بسیاری از آنها پروندههای مهاجرت به کشورهای سوم مانند کانادا و کشورهای اروپایی دارند و در شرایط نامعلومی به سر میبرند.
این وضعیت نگرانیهای جدی درباره حقوق پناهجویان و مهاجران افغان در منطقه ایجاد کرده و توجه نهادهای بینالمللی را به وضعیت دشوار آنها جلب کرده است.
از سوی دیگر، طبق اعلام کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، تنها در چهار ماه نخست سال جاری میلادی، بیش از ۴۳۵ هزار مهاجر افغان از ایران و حدود ۱۹۶ هزار مهاجر افغان از پاکستان به افغانستان بازگشتهاند. در مجموع، طی ۲۱ ماه گذشته، نزدیک به یک میلیون مهاجر افغان از پاکستان به افغانستان برگشتهاند.
این شرایط نشاندهنده وضعیت دشوار پناهجویان افغان در منطقه است که با افزایش فشارها، نگرانیهای جدی را درباره امنیت و آینده آنها ایجاد کرده است.