به گزارش خبرگزاری مهاجر، بیستوچهارمین نشست تخصصی انجمن راحل با عنوان «نه فقط مربوط به افغانستانیها؛ چرا پرداختن به زندگی مهاجرین برای همگان مهم است؟» روز چهارشنبه ۵ آذر ۱۴۰۴ در خانه اندیشهورزان تهران برگزار شد. این نشست با دبیری رضا عطایی و حضور دو پژوهشگر برجسته، مریم آشور (پژوهشگر سیاستگذاری اجتماعی) و المیراسادات علیحسینی (پژوهشگر پسادکتری انسانشناسی دانشگاه تهران)، به بررسی ابعاد مختلف پدیده مهاجرت اختصاص داشت.
محورهای اصلی نشست
– مریم آشور با تکیه بر تجربههای میدانی و رویکرد سیاستگذاری اجتماعی، عملکرد کنشگران حوزه مهاجرت را نقد کرد. او با روایت داستان تراژیک «زهرا» هشدار داد که بیتوجهی به تجربه زیسته مهاجران و حفظ فاصله انسانی با «دیگری» میتواند به بازتولید نابرابری منجر شود. آشور تأکید کرد که عدالت یک فرآیند مشارکتی است و نه امری اعطایی؛ عدالت زمانی شکل میگیرد که مرزهای ذهنی میان افراد شکسته شود.
– المیراسادات علیحسینی با رویکرد نظری و انسانشناختی، گفتمانهای رایج مهاجرت را به چالش کشید. او مفهوم «زندگی آستانهای» را معرفی کرد؛ وضعیتی که در آن زمان خطی نیست، آینده قابل پیشبینی نمیماند، مکان ثابت و تضمینشده وجود ندارد و قانون گاه به مانع بدل میشود. وی توضیح داد که مهاجران در چنین شرایطی امنیت و تعلق خود را از طریق شبکههای اخلاقی و انسانی بازسازی میکنند. علیحسینی همچنین به روابط روزمرهای همچون «برادرخواندگی» و «خواهرخواندگی» اشاره کرد که در بستر محله و زندگی مشترک شکل میگیرند و جایگزینی اخلاقی برای کمبودهای ساختارهای رسمی محسوب میشوند.
هر دو سخنران تأکید کردند که مهاجرت موضوعی فراتر از جامعه افغانستانیهاست و نمیتوان آن را صرفاً در چارچوب سیاستگذاری اجتماعی محدود کرد. پرداختن به زندگی مهاجران در حقیقت دریچهای برای بازاندیشی در مفاهیم بنیادین جامعه—از جمله عدالت، زمان، مکان، تاریخ و تعلق—به شمار میرود. بررسی تجربههای مهاجران نه تنها به فهم بهتر روابط انسانی کمک میکند، بلکه امکان بازنگری در بنیانهای زندگی اجتماعی را نیز فراهم میآورد.
