به گزارش خبرگزاری مهاجر، مهاجرت گسترده افغانها از دسامبر ۱۹۷۹ و همزمان با اشغال افغانستان توسط شوروی آغاز شد. در پی این رویداد، افغانستان برای ۱۷ سال متوالی بزرگترین جمعیت پناهنده جهان را داشت. پیش از آن، مهاجرت افغانها بیشتر محدود به نخبگان تحصیلی و کاری بود که غالباً پس از مدتی به کشور بازمیگشتند و کشورهای اروپایی و آمریکا نیز بدون سختگیری ویزا صادر میکردند.
ایران و پاکستان؛ میزبانان اصلی
ایران با حدود ۲.۵ میلیون نفر، بزرگترین جامعه افغانها را در خود جای داده است. مقامهای ایرانی آمار واقعی را بیشتر از این میدانند و به حضور گسترده افغانهای فاقد مدارک رسمی اشاره میکنند. پس از ایران، پاکستان با حدود ۱.۵ میلیون نفر دومین میزبان بزرگ افغانهاست. این دو کشور طی دو سال اخیر حدود پنج میلیون افغان را به اجبار بازگرداندهاند.
جوامع افغان در غرب
برآوردها نشان میدهد حدود دو میلیون افغان در کشورهای غربی زندگی میکنند.
– آلمان با بیش از ۴۶۱ هزار نفر، بزرگترین جامعه افغانها در اروپا را دارد. بیشتر آنان مردان جوان با میانگین سنی ۲۷ سال هستند.
– ایالات متحده آمریکا اکنون میزبان حدود ۳۲۵ هزار افغان است؛ تنها در چهار سال اخیر ۱۹۰ هزار نفر وارد این کشور شدهاند. بیش از ۲۶۵ هزار افغان دیگر نیز در انتظار دریافت ویزا هستند.
– کانادا پس از وعده پذیرش ۴۰ هزار نفر، در عمل بیش از ۵۵ هزار نفر را پذیرفته و جمعیت افغانها در این کشور به حدود ۱۵۴ هزار نفر رسیده است.
– بریتانیا در چارچوب برنامههای اسکان، بیش از ۳۵ هزار نفر را پذیرفته اما نرخ پذیرش پناهندگی در سال ۲۰۲۵ به ۳۳ درصد کاهش یافته است.
– ایتالیا حدود ۱۹ هزار نفر ثبتشده دارد، اما برآوردهای غیررسمی این رقم را تا ۴۰ هزار نفر میدانند.
– کشورهای حوزه بالکان در مجموع کمتر از ۴۰۰ نفر افغان را در خود جای دادهاند.
استرالیا و نیوزیلند
دادههای اداره آمار استرالیا نشان میدهد جمعیت افغانهای متولد افغانستان در سرشماری سال ۲۰۲۴ به ۸۸ هزار و ۷۳۰ نفر رسیده است. پس از بازگشت طالبان به قدرت، حدود ۲۵ هزار افغان وارد این کشور شدند. در نیوزیلند نیز جمعیت افغانها به حدود ۵ هزار نفر رسیده است.
ترکیه؛ مسیر پرخطر به سوی اروپا
ترکیه بهعنوان مسیر اصلی مهاجرت افغانها به اروپا، جمعیتی بین ۳۰۰ تا ۴۲۰ هزار نفر افغان را در خود جای داده است. بهدلیل حجم بالای مهاجرتهای بدون مدرک، برآورد دقیق دشوار است.
حضور در آفریقا
آفریقا مقصدی کمتر شناختهشده برای افغانهاست. در بیشتر کشورهای این قاره کمتر از صد افغان زندگی میکنند. اوگاندا حدود دو هزار نفر و رواندا ۲۵۰ نفر را بهطور موقت پذیرفتهاند. مصر نیز مقصد مهمی برای دانشجویان افغان بوده و حدود هزار نفر در دانشگاههای این کشور مشغول تحصیل هستند.
حوزه خلیج فارس
– عربستان سعودی: بیش از ۱۳۲ هزار نفر طبق آمار رسمی، و تا ۳۰۰ هزار نفر طبق منابع غیررسمی.
– امارات متحده عربی: بیش از ۳۰۰ هزار نفر.
– قطر: حدود ۵ تا ۷ هزار نفر.
– کویت: حدود ۱۵ هزار نفر.
– حضور افغانها در بحرین و عمان اندک است.
شرق و جنوب آسیا
– اندونزی: حدود ۵۹۸۰ نفر پناهجو.
– ژاپن: ۶۰۶۳ نفر، بیشتر پس از اوت ۲۰۲۱.
– مالزی: حدود ۲۷۷۰ نفر.
– کره جنوبی: چند صد نفر.
نزدیک به ۳۰۰ هزار افغان همچنان در انتظار پذیرش و انتقال به آمریکا و اروپا هستند. این پراکندگی جهانی، دیاسپورای افغانها را به یکی از گستردهترین جوامع مهاجر معاصر تبدیل کرده است؛ جامعهای که حضور آن نهتنها در کشورهای همسایه بلکه در دورترین نقاط جهان نیز قابل مشاهده است.
