به گزارش خبرگزاری مهاجر، نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، با اشاره به ثبتنام ۳۲۰ هزار دانشآموز مهاجر در سال تحصیلی ۱۴۰۴، اعلام کرد که این رقم نسبت به سال گذشته که بالغ بر ۷۰۰ هزار نفر بود، کاهش یافته است. وی علت این کاهش را اجرای طرح بازگشت اتباع غیرمجاز عنوان کرد.
یاراحمدی تأکید کرد که ثبتنام دانشآموزان مهاجر، حتی در صورت نداشتن مدارک قانونی، از سوی رئیسجمهور کشور مورد حمایت قرار گرفته و دولت متعهد است که هیچ کودک مهاجری از تحصیل بازنماند.
چالشهای ثبتنام و رویکردهای سلیقهای
با وجود دستورالعملهای رسمی، گزارشهای متعددی از عدم پذیرش دانشآموزان مهاجر در مدارس دولتی منتشر شده است. برخی خانوادهها اعلام کردهاند که مدارس اولویت را به ثبتنام دانشآموزان ایرانی داده و پذیرش کودکان مهاجر را به ظرفیت باقیمانده موکول کردهاند. این رویکردهای سلیقهای، حتی برای مهاجران قانونی، چالشهای جدی در مسیر آموزش فرزندانشان ایجاد کرده است.
مدارس خودگردان؛ راهحل اضطراری جامعه مهاجر
در شرایطی که بسیاری از کودکان مهاجر فاقد مدارک معتبر از تحصیل رسمی محروم هستند، مدارس خودگردان بهعنوان تنها گزینه باقیمانده برای آموزش این گروه از دانشآموزان فعالیت میکنند. این مدارس که عمدتاً در مناطق حاشیهای شهرها و بدون مجوز رسمی دایر شدهاند، توسط جامعه مهاجر و با کمک خیّران اداره میشوند.
مدیریت این مراکز آموزشی بهصورت داوطلبانه و محلی انجام میشود و معلمان مهاجر با دستمزدهای اندک به تدریس مشغولاند. هزینههای جاری نیز از طریق شهریههای محدود خانوادهها و کمکهای مردمی تأمین میشود.
چالشهای ساختاری مدارس خودگردان
مدارس خودگردان با مشکلات متعددی از جمله کمبود منابع مالی، نبود فضای آموزشی مناسب، فقدان معلمان آموزشدیده و عدم اعتبار رسمی مدارک مواجهاند. با این حال، این مراکز آموزشی گاه چند برابر ظرفیت واقعی خود دانشآموز پذیرش میکنند تا از ترک تحصیل کودکان مهاجر جلوگیری شود.
ضرورت حمایت دولتی از مدارس خودگردان
با توجه به نقش حیاتی این مدارس در جلوگیری از محرومیت آموزشی، کارشناسان و فعالان حوزه مهاجرت خواستار شناسایی، حمایت و ارتقای کیفیت این مراکز از سوی دولت هستند. در غیر این صورت، بخش قابلتوجهی از نسل جدید مهاجران افغانستانی در ایران همچنان از حق آموزش رسمی محروم خواهند ماند.
یاراحمدی در ادامه سخنان خود اعلام کرد که برای سال تحصیلی جدید، فرصت موقتی برای تحصیل دانشآموزان اتباع غیرمجاز که هنوز از کشور خارج نشدهاند فراهم شده است. وی تأکید کرد که این کودکان، بهویژه کلاساولیها، نباید قربانی شرایط اقامتی خانوادههایشان شوند و باید از امکان آموزش بهرهمند گردند.
