به گزارش خبرگزاری مهاجر، در حالی که تنش‌های امنیتی و سیاسی بین پاکستان و افغانستان افزایش یافته، اسلام‌آباد روند گسترده‌ای از اخراج مهاجران افغان را آغاز کرده است. این اقدام نه تنها میلیون‌ها افغان را با بحران انسانی روبه‌رو کرده، بلکه روابط شکننده کابل-اسلام‌آباد را نیز در معرض خطر قرار داده است.
این گزارش ریشه بحران را حملات شورشیان پاکستانی، به‌ویژه در مناطق خیبر پختونخوا و بلوچستان دانسته است؛ مناطقی که محل نفوذ گروه «تحریک طالبان پاکستان» محسوب می‌شوند. اسلام‌آباد دولت طالبان را متهم به پناه دادن به رهبران این گروه کرده، اتهامی که کابل آن را رد کرده است. پاکستان در پاسخ، علاوه بر حملات هوایی فرامرزی و بسته شدن گذرگاه‌های مرزی، مهاجران افغان را هدف قرار داده است.
طبق این گزارش، بیش از سه میلیون افغان در پاکستان زندگی می‌کنند و روند اخراج آن‌ها از اواخر ۲۰۲۳ شدت گرفته است. مهاجران افغان در سه گروه قرار می‌گیرند:
- ۱.۳ میلیون نفر دارای کارت پناهندگی (PoR) صادرشده توسط کمیساریای عالی سازمان ملل؛
- حدود ۸۰۰ هزار نفر با کارت شهروندی افغان (ACC) که با همکاری دولت پاکستان صادر شده است؛
- ۱.۳ میلیون نفر فاقد مدارک قانونی.
اولین مرحله اخراج‌ها، که از نوامبر ۲۰۲۳ آغاز شد، مهاجران فاقد اسناد را هدف قرار داد و تا فوریه ۲۰۲۵ بیش از ۸۰۰ هزار نفر بازگردانده شدند. اما از مارس ۲۰۲۵، پاکستان مرحله دوم را آغاز کرده و حتی دارندگان کارت شهروندی افغان را ملزم کرده است که تا پایان ماه، به‌صورت داوطلبانه کشور را ترک کنند.
این گزارش تأکید می‌کند که با وجود تلاش‌های محدود برخی نهادهای بین‌المللی، پاکستان اعلام کرده که به دلیل عدم عضویت در کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو و پروتکل ۱۹۶۷، ملزم به رعایت اصل «عدم بازگرداندن اجباری» نیست. در نتیجه، این کشور به دلایل امنیتی می‌تواند حضور افغان‌ها را محدود یا پایان دهد.
درخواست‌های گروه بین‌المللی بحران از اتحادیه اروپا گروه بین‌المللی بحران از بروکسل و کشورهای عضو خواسته است:
- پاکستان را به رعایت حقوق بین‌الملل و توقف بازگرداندن اجباری مهاجران، به‌ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان، روزنامه‌نگاران و مدافعان حقوق بشر، ترغیب کنند.
- اعتبار کارت‌های PoR را دست‌کم برای یک سال تمدید کرده و راه‌حلی انسانی برای دارندگان ACC بیابند.
- روند اسکان مجدد افغان‌هایی که در انتظار پذیرش در کشورهای اروپایی هستند، تسریع شود.
- کمک‌های بشردوستانه برای مهاجران در پاکستان و بازگشت‌کنندگان در افغانستان افزایش یابد.
این گزارش همچنین هشدار داده است که تنش‌های میان اسلام‌آباد و دهلی‌نو ممکن است بحران مهاجرت را پیچیده‌تر کند. در نهایت، گروه بین‌المللی بحران خواهان تعامل فوری و چندجانبه بین پاکستان، افغانستان، سازمان ملل، اتحادیه اروپا و کشورهای پناه‌دهنده برای جلوگیری از فاجعه انسانی بیشتر شده است.
