به گزارش خبرگزاری مهاجر، براساس بیانیه‌ای که روز سه‌شنبه، ۲۴ تیرماه، از سوی دفتر یوناما منتشر گردیده، اوتونبایوا اخیراً از گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه بازدید کرده است؛ مکانی که روزانه ده‌ها هزار مهاجر افغان از ایران وارد کشور می‌شوند. وی در سخنانی اظهار داشت: خانواده‌هایی که به افغانستان بازمی‌گردند، به‌جای تجربه لحظه‌ای مطلوب از بازگشت به وطن، با احساس ملال، آسیب‌های روانی و بی‌سرنوشتی گسترده مواجه‌اند.
اوتونبایوا با اشاره به اینکه افغانستان از گذشته با بحران انسانی، خشک‌سالی و فقر مواجه بوده است، افزود که ظرفیت این کشور برای پاسخ‌گویی به موج تازه بازگشت مهاجران به شدت محدود است. وی تأکید کرد: «گستردگی این روند بازگشت مهاجران باید زنگ خطری جدی برای جامعه بین‌المللی باشد؛ این وضعیت ما را در برابر آزمونی واقعی برای اثبات تعهدات انسانی‌مان قرار داده است.»
بر پایه اظهارات وی، کمبود بودجه در برنامه‌های بشردوستانه سازمان‌های امدادی به مرحله‌ای بحرانی رسیده که این نهادها را در برابر انتخاب دشواری قرار داده است: تهیه غذا، تأمین سرپناه یا فراهم‌سازی مسیر بازگشت امن برای مهاجران؟
اوتونبایوا خواستار حمایت فوری جهانی برای ادغام مجدد مهاجران بازگشته در جامعه شد و خاطرنشان کرد که شواهد اولیه نشان می‌دهند ثبات جامعه بازگشت‌کننده منوط به طرح‌های فوری معیشتی و سرمایه‌گذاری بر زیرساخت‌های اجتماعی است. او هشدار داد که عدم اتخاذ اقدامات فوری، موجب از بین رفتن سرمایه انسانی مهاجران در کشورهای میزبان، فشار مضاعف بر بازار کار، آوارگی مجدد و افزایش بی‌ثباتی در افغانستان خواهد شد.
وی خطاب به دولت‌های منطقه و کمک‌کنندگان بین‌المللی تصریح کرد: «نباید نسبت به این وضعیت بی‌تفاوت ماند. بازگشت‌کنندگان نباید رها شوند. آنچه اکنون در حال وقوع است، بازتابی از مسئولیت‌های فراموش‌شده جهانی است. اقدام هماهنگ، اختصاص منابع و تصمیم‌گیری‌های مؤثر باید هم‌اکنون انجام گیرد.»
اوتونبایوا همچنین بر لزوم تدوین یک رویکرد واحد منطقه‌ای تأکید کرد؛ رویکردی که ضمن پاسخ‌گویی به نیازهای بشری، بر افزایش کمک‌ها در مناطق پذیرش مهاجران تمرکز داشته باشد. وی افزود که گفت‌وگوهای سازنده با کشورهای همسایه از جمله ایران، پاکستان و دولت‌های آسیای مرکزی باید در اولویت قرار گیرد تا روند بازگشت غیرمنظم مهاجران مهار و اصل بازگشت داوطلبانه حفظ شود.
او ضمن اشاره به اختصاص مبلغ ۱۰ میلیون دلار کمک نقدی از سوی دفتر سازمان ملل در کابل برای حمایت فوری از بازگشت‌کنندگان، اطمینان داد که این حمایت‌ها در آینده نیز ادامه خواهد یافت. اووتونبایوا تأکید کرد: «ثبات افغانستان وابسته به ایفای مسئولیت‌های مشترک جهانی است؛ عدم اقدام لازم به بهای جان انسان‌ها و شعله‌ور شدن دوباره منازعات ختم خواهد شد.»
