بیوگرافی محمد آصف فکرت هروی:
محمد آصف فکرت هروی، نویسنده، شاعر و پژوهشگر مهاجر افغانستانی، در سال ۱۳۲۵ و در ولایت هرات افغانستان دیده به جهان گشود.
تحصیلات محمد آصف فکرت هروی:
آصف فکرت تعليمات ابتدايى خود را در مكتب موفق و ثانوى را در ليسه سلطان غياث‌الدين غورى در زادگاه خويش، هرات، گذراند.
محمد آصف هروی ليسانس زبان و ادبيات فارسى درى را از دانشگاه كابل و فوق ليسانس روزنامه‌نگارى را از هند به دست آورد او در افغانستان در راديو، مطبوعات و اكادمى (فرهنگستان) علوم خدمت كرد.
محمدآصف فکرت، از چهره‌های برجسته زبان و ادبیات فارسی بود که به زبان‌های پشتو، عربی و انگلیسی هم تسلط داشت.
او در سال 1347 وارد فعالیت مطبوعاتی به شکل حرفه‌ای شد و اولین کار جدی خود را با همکاری در مجله «لمر» شروع و در سال 1349 خورشیدی به مزار شریف رفت و در روزنامه دیدار مشغول فعالیت شد.
در سال ۱۳۵۹ به ولایت فاریاب منتقل شد و به عنوان مدیرمسئول روزنامه فاریاب چند سالی مشغول به کار شد. آصف فکرت در نشریاتی همچون «کتاب»، روزنامه «بیدار»، روزنامه «انیس» و روزنامه «جمهوریت» در سمت‌های گوناگون فعالیت داشت، و در دو شهر مزارشریف و قندوز نیز روزنامه‌هایی را افتتاح کرد. همچنین عضو انجمن تاریخ و آکادمی علوم افغانستان بود.
مهاجرت محمد آصف فکرت هروی به ایران:
با هجوم ارتش شوروی به افغانستان آصف فکرت در سال ۱۳۶۱ به ایران مهاجرت کرد و در شهر مشهد ساکن شد و فعالیت‌های خود را به عنوان پژوهشگر و فهرست‌نگار در کتابخانه آثار خطی آستان قدس رضوی آغاز کرد.
فعالیت های فرهنگی محمد آصف فکرت:
آنگونه که در «دانشنامه آریانا» آمده است، وی در ایران مدت 2 ماه بیکار بود و سپس به عنوان پژوهشگر و فهرست نگار در کتابخانه خطی آستان قدس رضوی وارد فعالیت‌های تحقیقاتی و کتاب شناسی شد و آنگونه که خودش گفته است: “من بسیاری از تجارب خود را مرهون خدمت در آستان قدس رضوی می‌دانم، یکی از سعادت‌هایی که نصیب بنده شد این بود که من موفق شدم تمام نسخه‌های خطی آستان قدس رضوی را زیارت کنم، ببینم و ورق بزنم و مشخصات آنها را در دفتر ثبت یادداشت کنم، دیدن هر یک از این نسخه‌ها چیزهای تازه‌ای به من آموخت.”
عضویت محمد آصف فکرت هروی در «بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی»:
این محقق و نسخه شناس، در سال 1365 خورشیدی، به عضویت «بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی» درآمد و از طرف «سید کاظم بجنوردی» مدیر این بنیاد به سمت‌های «مؤلف»، «مدیر بخش گزینش» و «ویراستار دوم» منصوب شد.
وی در این دوره از فعالیت خود تمام دایره المعارف «بریتانیکا» را به فارسی ترجمه و همچنین بیش از 100 مقاله علمی در این مرکز نوشت.
این محقق و نسخه شناس، در سال 1365 خورشیدی، به عضویت «بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی» در آمد و از طرف «سید کاظم بجنوردی» مدیر این بنیاد به سمت‌های «مؤلف»، «مدیر بخش گزینش» و «ویراستار دوم» منصوب شد.
محمد آصف فکرت هروی در این دوره از فعالیتش تمام دایره المعارف «بریتانیکا» را به فارسی ترجمه و همچنین بیش از 100 مقاله علمی در این مرکز نوشت.
عضویت محمد آصف فکر هروی در «بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی»:
آنگونه که در «دانشنامه ادب فارسی در افغانستان» آمده است، وی همزمان با فعالیت در بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی به عضویت بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی نیز منصوب شد و تا زمان حضور در ایران به عنوان محقق و مؤلف در این بنیاد مشغول فعالیت بود که حاصل آن تالیف و ترجمه چند اثر مهم در حوزه‌های تاریخی، ادبی و اجتماعی می‌باشد.
مهاجرت محمد آصف فکرت هروی به کانادا:
آصف فکرت تا سال 1377 خورشیدی در مشهد ساکن بود ولی پس از سال‌ها خدمت در ایران علیرغم میل باطنی خود به کانادا مهاجرت کرد.
وی به صراحت گفته بود که هیچ علاقه‌ای برای مهاجرت به غرب نداشته است. وی در این خصوص در مصاحبه هایش گفته: من چون به شهر خود یعنی هرات و کابل نزدیک‌تر بودم قطعاً علاقه‌ای نداشتم که به غرب مهاجرت کنم، قوانینی وجود دارد که اگر شما چند سالی در کشوری به خدمات فرهنگی بپردازید باید به شما تابعیت آن کشور را بدهند ولی متاسفانه موفق به گرفتن تابعیت نشدم لذا از روی ناچاری و ناگزیری به کانادا مهاجرت کردم.
وفات:
این نویسنده و ادیب افغانستانی در روز 7 اردیبهشت سال 1401 در سن 76سالگی درگذشت.
آثار محمد آصف فکرت هروی:
- مناجات و گفتار پیر هرات، کابل، انتشارات بیهقی، ۱۳۵۶ش، ۲۱۶ص.
- فهرست نسخ خطّی قرآن‌های مترجم کتابخانهٔ مرکزی آستان قدس رضوی، مشهد، آستان قدس، ۱۳۶۳، ۴۷۹ص.
- گزارش سفارت کابل (سفرنامهٔ سید ابوا لحسن قندهاری)، با مقدّمه، حواشی و اسناد، تهران، موقوفات دکتر محمود افشار، ۱۳۶۸ش، ۱۲۸ص.
- مقدّمه‌ای بر فقه شیعه (ترجمه از انگلیسی – نوشتهٔ سید حسن مدرّسی طباطبایی) مشهد، پژوهشهای اسلامی، ۱۳۶۸ش، ۴۴۸ص.
- فهرست الفبایی کتب خطّی کتابخانهٔ مرکزی آستان قدس رضوی، مشهد، آستان قدس، ۱۳۶۹ش، ۹۴۸ص.
- عین الوقایع (تاریخ افغانستان در سالهای ۱۲۰۷–۱۳۲۴ تألیف محمد یوسف ریاضی)، تهران، موقوفات دکتر محمود افشار، ۱۳۶۹ش، ۲۸۶ش.
- آکام المرجان فی ذکر مدائن المشهورة فی کلِّ مکان (متن جغرافیایی سدهٔ چهارم هجری تألیف اسحاق بن حسین منجّم)، ترجمه از عربی، مشهد، ۱۳۷۰ش، ۱۵۲ص.
- کرسی‌نشینان کابل (احوال دولتمردان افغانستان در روزگار امیر امان‌الله خان – نوشتهٔ سید مهدی فرخ با مقدّمه و حواشی، تهران، پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۰ش، ۳۲۱ص.
- عین الوقایع (نوشتهٔ محمد یوسف ریاضی – بخش ایران)، با مقدّمه و حواشی، تهران، موقوفات دکتر محمود افشار، ۱۳۷۲ش، ۱۸۱ص.
- کتابشناسی جهانی ترجمه‌ها و تفسیرهای چاپی قرآن مجید به شصت و پنج زبان، ترجمه و نگارش، مشهد، پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۳ش، ۳۵۹ص.
- مصنّفات شیعه (ترجمه و تلخیص الذریعه فی تصانیف الشیعة تألیف شیخ آقا بزرگ تهرانی مشهد، پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۲–۱۳۷۶ش، شش مجلّد – هر یک پیرامون ۵۰۰ص.
- افغانان: جای، فرهنگ، نژاد (ترجمهٔ An Account of the Kingdom of Kabul از مونت ستوارت الفنستون)، با مقدّمه و حواشی، مشهد، پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۶ش، ۶۵۰ص.
- فارسی هروی – زبان گفتاری هرات، مشهد، دانشگاه فردوسی، ۱۳۷۶ش، ۳۲۳ص.
- لغات زبان گفتاری هرات، کابل، انتشارات بیهقی، ۱۳۵۶ش، ۱۸۸ص.
- واژه نامهٔ همزبانان، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فازسی، ۱۳۷۶ش، ۴۰ص.
- خطّ کوفی، تهران، کیان کتاب، ۱۳۷۷ش، ۶۴ قطعه – با شرح و مقدّمه.
- نکهت خاک ره یار – دفتر شعر، مشهد، ۱۳۷۹ش، ۶۴ص.
- نسیم شیدایی – دفتر شعر، هرات، ۱۳۸۰ش، ۱۱۸ص.
- اخلاص عمل- ترجمهٔ منظوم صد و ده کلام امام علی (ع)، مشهد، پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۹ش، ۱۲۶ص.
- میخ اوّل بر تابوت استعمار (ترجمهٔ The Afghan Connection نوشتهٔ جرج پاتنجر)، با مقدّمه و حواشی، مشهد، خراسان شناسی، ۱۳۷۹، ۲۷۶ص.
- لَندَی – ترانه‌های مردمی پشتو، مشهد، نشر هشتم، ۱۳۸۰ش، ۱۸۳ص.
- پیراستهٔ تاریخنامهٔ هرات (تألیف سیفی هروی)، تهران، موقوفات دکتر محمود افشار، ۱۳۸۱ش، ۱۹۹ص.
- زیر چاپ: افغانستان – سویس آسیا (سفرنامهٔ علی اصغر حکمت)، کیان کتاب/ تاریخنامهٔ هرات.
