شماری از نهادهای جامعه مدنی و حقوق بشری از بازداشت برخی فعالان افغان در پاکستان در روزهای اخیر ابراز نگرانی «شدید» کرده و خواستار رهایی فوری آنها شده‌اند.
نقیب‌الله اخگر از مسئولان «سازمان نخبگان افغانستان» از بازداشت شماری از اعضای این نهاد به دست پلیس پاکستان خبر داد.
آقای اخگر به بی‌بی‌سی گفت که در حال حاضر بیش از ۵۰۰ الی ۶۰۰ نفر از اعضای برجسته فعالان حقوق بشری و فعالان مدنی و آموزشی افغان در پاکستان به سر می‌برند که تعداد زیادی از آنها در روزهای گذشته از سوی پلیس پاکستان بازداشت شده‌اند.
در اعلامیه این نهاد آمده است شماری از اعضای نهادهای مدافع حقوق بشری و فعالان مدنی که در روزهای اخیر در پاکستان بازداشت شده‌اند پیشتر در افغانستان تحت تعقیب بودند و برخی از آنها در افغانستان زندانی شده بودند و به این خاطر به پاکستان پناه آورده‌اند.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژۀ سازمان ملل متحد برای حقوق بشر افغانستان، دربارۀ گزارش ها در خصوص بازداشت افغان ها در پاکستان و اخراج آنها از آن کشور ابراز نگرانی کرده است.
وی در شبکۀ ایکس (توییتر سابق) سه شنبه ۷ ژانویه نوشته است که خواسته‌اش را برای حفاظت و جلوگیری از بازگرداندن اجباری پناهجویان؛ به خصوص گروه‌های آسیب‌پذیر تکرار می کند. او در ادامه به رفتار بهتر با افغان ها در کشورهای منطقه تاکید کرده است.
او افزود: از سپتامبر ۲۰۲۳ تا دسامبر ۲۰۲۴، نزدیک به ۸۰۰ هزار افغان از پاکستان به افغانستان بازگردانده شده‌اند. این اقدام‌ها باعث افزایش فقر و بیکاری در افغانستان شده است و مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیادی را برای مردم ایجاد کرده است.
شماری از فعالان هم هشتگی در شبکه ایکس در مورد آغاز بازداشت‌های گسترده پناهجویان و مهاجران افغان تشکیل داده‌اند.
تا کنون هیچ سازمان بین‌المللی حقوق بشری در رابطه با این موج جدید از اقدامات حکومت پاکستان برای خروج اجباری افغان‌ها از پاکستان واکنش نشان نداده‌اند.
برخی از مهاجران افغان در پاکستان با ارسال تصاویر و ویدیوهایی به بی‌بی‌سی و سایر رسانه‌ها از گسترش عملیات جستجوی پلیس و جمع‌آوری پناهجویانی از بازارها و مغازه‌ها خبر میدهند. بنا بر این گزارش‌ها، پلیس حتی به خانه برخی یورش برده و آنها را به مراکز تجمع برای انتقال به افغانستان برده است.
مقامات وزارت خارجه و کشور پاکستان پیشتر گفته‌اند که هدف از آغاز مجدد عملیات جستجو، شناسایی و بازداشت افرادی است که «فاقد مدارک» لازم برای اقامت در پاکستان هستند.
دو مهاجر افغان از اسلام‌آباد ویدیوهایی را به بی‌بی‌سی و برخی دیگر از رسانه‌ها فرستاده‌اند که نشان می‌دهد آنها خود را در داخل یک توالت به‌دلیل نگرانی از بازداشت پنهان کرده‌اند.
در تصاویر دیگر ون‌های پلیس اسلام‌آباد دیده میشوند که منتظر انتقال افغان‌ها به مراکز تجمع هستند.
عکس‌های دیگری نیز که از داخل برخی مراکز جمع‌آوری افغان‌ها در پاکستان با موبایل گرفته شده‌اند نشان میدهند که زنان و کودکان نیز در جمع بازداشتی‌ها هستند.
شماری از شاهدان عینی گفته‌اند که در گذشته هنگامی که مدت روادید آنها پایان می‌یافت دوباره درخواست ویزا می‌کردند که حدود یک ماه وقت می‌گرفت ولی در این مدت به آنها اسنادی داده می‌شد که پلیس مزاحم‌شان نمی‌شد. به گفته آنها، از پنج روز به این سو این نوع اسناد نیز برای نیروهای گشت معتبر نیست و افغان‌های منتظر تمدید اقامت را نیز بازداشت کرده‌اند.
در همین حال تعدادی از زنان و کودکان افغان نیز که مردان خانواده‌هایشان را پلیس پاکستان با خود برده است در شبکه‌های اجتماعی خواستار کمک سازمان‌های جهانی حقوق بشری برای رهایی آنها شده‌اند.
حکومت پاکستان فاز دوم اخراج اجباری مهاجران و پناهجویان «فاقد مدرک» افغان را از ۱۵ آوریل/اپریل سال 2024 میلادی آغاز کرد و اعلام کرد که حدود یک میلیون مهاجر را داوطلبانه و اجباری به افغانستان باز می‌گرداند.
هر چند روند عملیات جستجو و بازداشت افغان‌های مهاجر «فاقد مدرک» در چند ماه گذشته تا حدودی فروکش کرده بود اما، به گفته شهروندان افغانستان مقیم پاکستان، در هفته‌های اخیر و پس از افزایش تنش‌های نظامی و سیاسی میان حکومت طالبان و اسلام‌آباد شدت بی‌سابقه‌ای داشته است.
برخی ناظران تیرگی روابط میان کابل و اسلام آباد را پس‌زمینه سخت‌گیری‌ها به افغان‌ها در پاکستان می‌دانند.
در نتیجه حملات چند روز پیش هواپیماهای پاکستانی به خاک افغانستان و در واکنش به حملات به پست‌های نیروهای پاکستانی روابط حکومت طالبان و پاکستان تیره شد.
حکومت طالبان اتهام پناه دادن به اعضای طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) را رد می‌کنند اما تکذیب‌های کابل برای مقام‌ها در اسلام‌آباد به هیچ وجه قانع کننده نبوده است.
اسلام آباد در توجیه این روند گفته بودند که برای مقابله با افزایش حملات گروه طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) افغان‌های فاقد مدارک اقامتی را اخراج می‌کنند.
حکومت پاکستان سال گذشته را «مرگبارترین» سال برای نیروهای امنیتی خود در یک دهه گذشته عنوان کرده است.
داده‌های رسمی از منابع نظامی پاکستان نشان می‌دهد که ایالت‌های خیبرپختونخوا و بلوچستان در یک سال گذشته، بدترین آسیب‌ها را از این نوع خشونت‌ها متحمل شده‌اند، به طور متوسط، روزانه نزدیک به ۷ نفر جان خود را از دست دادند.
به گفته کارشناسان، در پاکستان یک چنین رویکرد سیاسی از گذشته وجود داشته است که هر وقت با حاکمان افغانستان مشکل سیاسی و نظامی پیدا می‌شود برای فشار بر کابل به دستگیری و بازداشت و آزار و اذیت مهاجران افغان روی می‌آورند.
به قول شمار زیادی از این مهاجران و پناهجویان افغان، آنها نه در افغانستان و نه در پاکستان امنیت ندارند و نمی‌دانند کجا بروند و از چه کسانی طلب استمداد کنند.
