پاسپورت افغانستان کمیاب ترین کالای لوکس برای مردم این کشور
طی سالیان متمادی در درجه بندی اعتبار پاسپورت کشورهای مختلف، پاسپورت افغانستان از بین 227 کشور همیشه آخرین رتبه را دریافت می کند. با این حال در چند ماه گذشته این پاسپورت ارزش بالایی پیدا کرده به طوری که مردم برای تهیه آن مجبورند چند هزار دلار پرداخت نمایند.
ارزش پاسپورت افغانستان
معیار ارزش پاسپورت از نگاه سازمان های ارزشگذاری، گزینه ی سفر بدون ویزا است و این را مهم ترین توانایی و اعتبار هر پاسپورت می دانند. از دیگر معیار های اعتبار پاسپورت می توان به بحث امنیت در آن کشور و ارتباط آن با جهان آزاد، اشاره کرد. این درحالیست که با پاسپورت افغانستان می شود به ۲۷ کشور جهان بدون دریافت ویزا مسافرت کرد که این کمترین تعداد در میان همه کشورهای جهان است. همینطور گزینه امنیت و آزادی نیز در افغانستان لازم به توضیح نیست. این توضیحات کشور ما استحقاق دریافت بدترین و کم ارزش ترین پاسپورت دنیا را داراست. حال با این توصیفات چگونه این پاسپورت بی ارزش جزو ارزشمندترین کالاهای مورد نیاز مردم ما قرار گرفته است؟
توقف توزیع پاسپورت افغانستان و دلایل طالبان
در ماه (مهر/میزان) سال جاری اداره پاسپورت طالبان اعلام کرد: روند توزیع پاسپورت متوقف شده است و رفع مشکلات تکنیکی را دلیلی برای توقف توزیع آن اعلام کرد. از آن زمان تقریبا 5 ماه گذشته اما این اداره گفته که فقط به بیماران، دانشجویان بورسیه و بازرگانان شرایط دریافت پاسپورت را دارند. در بیشتر اوقات این افراد نیز قادر به دریافت پاسپورت نشده اند. لازم به ذکر است که ۴ ماه پیش از توقف صدور پاسپورت، سه میلیون پاسپورت جدید از کشور لیتوانیا به افغانستان رسید و با توجه به سرعت توزیع پاسپورت بنظر نمی رسد مشکل جدی برای ارائه آن وجود داشته باشد.
میلیون‌ها افغان در انتظار پاسپورت افغانستان بلاتکلیف هستند
در ماه‌های اخیر مقامات طالبان بارها مردم را به صبر دعوت کرده و وعده دادند که توزیع پاسپورت از سرگرفته خواهد شد اما زمان دقیقی را برای آن اعلام نکردند. این سردرگمی مشکلات زیادی را برای مردم عادی ایجاد کرده است که برخی از این مشکلات عبارتند از افزایش مهاجرت‌های غیرقانونی، رشد کمیشن‌کاران، تضعیف صادرکنندگان خرد، بلاتکلیفی مهاجران و دانشجویان خارج از کشور و …
توقف صدور پاسپورت افغانستان نه تنها باعث توقف مهاجرت به خارج از کشور نشد بلکه زمینه ساز قاچاق انسان به کشورهای همسایه شده است. مهاجرت غیرقانونی یکی از خطرناکترین اقداماتی است که مردم به سبب مختل شدن صدور پاسپورت انجام می‌دهند و در این مسیر ممکن است جان خود را از دست بدهند.
شاید تنها کسانی که از تصمیم جنجالی طالبان مسرورند، دلالان پاسپورت هستند. کمیشن کارانی که در ازای تهیه‌ی هر پاسپورت مبلغی بین ۵۰۰ تا ۴هزار دالر دریافت می‌کنند. در این روزها بازار دلالان پاسپورت بسیار داغ است و افراد زیادی به آنها مراجعه می‌کنند که در برخی موارد افراد سودجو با دریافت پول هیچ اقدامی را برای متقاضیان انجام نداده و متواری میشوند!
حاکمان شهر بدون شهروند
در خصوص اینکه چرا طالبان صدور پاسپورت را متوقف کرده دلایل زیادی وجود دارد و همانطور که پیشتر هم گفته شد مقامات طالبان می‌گویند تنها مشکلات تکنیکی است که روند صدور پاسپورت را کند کرده و موارد دیگری را مطرح نمی‌کنند. حقیقت امر این است که مهمترین دلیل امارت اسلامی برای اقدام عجولانه‌اش می‌تواند درخواست‌های میلیونی مردم جهت اخذ پاسپورت باشد که به تبع آن شاهد خروج سرمایه‌های مالی و انسانی خواهیم بود.
در مقابله با این حجم از درخواست ها، این گروه با توقف کلی توزیع پاسپورت افغانستان، حربه‌ای نه چندان مطلوب را برای کاهش خروج شهروندان اتخاذ کرد تا بتواند با گذشت زمان فضایی را ایجاد کند که مردم برای زندگی در افغانستان امیدوار شوند. البته بعید است که با توجه به رفتار فعلی طالبان در خصوص مواردی چون عدم تمایل به حکومت فراگیر، ممنوعیت تحصیل دختران و … فضای مورد نظر ایجاد شود.
طالبان به تمام جوانب فکر کنند
شاید دلایل مقامات طالبان برای آنها مورد قبول باشد و خودشان را قانع کند اما میلیون‌ها شهروند افغانستان از این تصمیم متضرر شده و خواهان عادی شدن روند توزیع پاسپورت‌ها هستند. امارت اسلامی باید هرچه سریعتر برای فراهم شدن خواسته‌ها و نیازهای اولیه مردم از جمله کار،آموزش، رفاه عمومی، خدمات صحی و… تلاش کنند. مردم افغانستان مردمی عزتمند هستند که اگر امنیت و زمینه‌های رشد و زندگی بدون دغدغه آنها برطرف شود، هیچگاه به مهاجرت و فرار از کشور فکر نمی‌کنند.
لذا بهتر است که امارت اسلامی تغییر رویه داده و بیشتر به فکر مردم باشد. افغانستان در ۴ دهه اخیر به دلیل به وجود نیامدن یک حکومت فراگیر و همه شمول همواره میدان آشوب بوده است و جنگها همه چیز را تغییر داده و باعث ویرانی کشور و آوارگی مردم شده است، عبرت بگیرند و با تشکیل حکومتی که همه جریانات سیاسی در آن نقش داشته باشند، به مردم افغانستان آرامش را هدیه دهند. آغاز دوباره روند توزیع پاسپورت افغانستان می تواند قدم موثری در این مسیر باشد و مردم را نسبت به آینده امیدوارتر سازد.
منبع: تحلیل روز
