وزارت امور مهاجران حکومت طالبان گفته است که شمار افغانستانی های بازگشته از پاکستان از اول ماه اکتبر سال جاری، از زمانی که پاکستان ضرب الاجل اخراج مهاجران و پناهجویان را اعلام کرد، تاکنون از مرز ۲۳۰ هزار نفر گذشته است.
بر اساس آخرین آمار، ۱۷۴ هزار نفر از آن‌ها مرز «تورخم، غلام خان و انگور اده» به افغانستان بازگشته‌اند و حدود ۴۵ هزار تن دیگر نیز از طریق گذرگاه مرزی چمن-اسپین‌بولدک به افغانستان بازگشته‌اند.
اوایل ماه اکتبر، دولت پاکستان اعلام کرد که بیش از یک و نیم میلیون افغان فاقد مدرک اقامت در پاکستان باید تا اول نوامبر این کشور را داوطلبانه ترک کنند وگرنه پس از آن بازداشت و به اجبار اخراج خواهند شد.
پلیس پاکستان قبل از پایان مهلت داده شده، شروع به بازداشت صدها نفر در شهرهای مختلف کرد که تاکنون ادامهدارد. افراد بازداشت‌شده به اردوگاه‌های اخراج اجباری موسوم به «مراکز نگهداری» برده می‌شوند و از آن‌جا اخراج می‌شوند.
امیرخان متقی وزیر امور خارجه دولت طالبان گفت، تصمیم پاکستان مبنی بر اخراج پناهجویان و مهاجران فغان را «یک تصمیم جانبه» خواند. او گفت: «مقامات پاکستان به هیچ چیز گوش نمی‌دهند.»
آقای متقی در گفتگو با بی‌بی‌سی پشتو گفت که نگرانی خود نسبت به این تصمیم را «با سران نظامی و مقامات وزارت امور خارجه پاکستان» در میان گذاشته است، اما نتیجه‌ای در پی نداشته است.
او گفت که پاکستان آن‌ها را «تحت فشار» قرار می‌دهد، اما افزود که در برابر«فشار هیچکس تسلیم نمی‌شویم».
با این حال، مقامات دو طرف خط دیورند به بی‌بی‌سی گفتند که این روند در دو شب گذشته تا حدودی مختل شده است.
روز گذشته (یکشنبه) به گفته مقامات محلی، تنها ۶۵۰۰ نفر از طریق تورخم به افغانستان بازگشتند در حالی که چند روز پیش این تعداد در یک روز چندین برابر شده بود.
ریاست امور داخلی و قبایل خیبر پختونخوا گفته است که اکثر پناهجویان و مهاجران افغان از طریق این ایالت به افغانستان منتقل می‌شوند.
«پاکستان با تحقیر مهاجران را اخراج می‌کند»
رهبری حکومت طالبان در کابل نیز از این روند به تندی انتقاد کرده و از حکومت پاکستان خواسته‌اند تا با پناهجویان افغان بر اساس موازین بین‌المللی و بشردوستانه برخورد کنند.
امیرخان متقی وزیر خارجه طالبان به بی‌بی‌سی اما گفت که شیوه «اخراج مهاجران افغانستانی همراه با تحقیر بوده است».
یک روزنامه‌نگار محلی در «لاندی‌کوتل» به بی‌بی‌سی پشتو گفت که تعدادی از کامیون‌های پر از پناهجویان افغانستانی در یک اردوگاه موقت پناهجویان که به تازه‌گی ایجاد شده است، تجمع کرده که شامل هزاران نفر می‌شود.
هر چند روند بازداشت پناهجویان و مهاجران افغان در ایالت خیبر پختونخوا در هفته‌های گذشته گسترده نبود، اما گزارش‌ها حاکی است که سلسله دستگیری افراد بدون مدرک اقامت قانونی در این ایالت نیز از امروز آغاز شده است.
هفته گذشته، برخی منابع گفتند که به پلیس پیشاور گفته شده است که «چند روز از دستگیری مهاجران خودداری کنند» و اجازه دهند تا خودشان داوطلبانه به کشور بازگردند.
از سوی دیگر، حکومت محلی خیبر پختونخوا یک میلیارد روپیه پاکستانی (حدود سه و نیم میلیون دلار) از دولت مرکزی پاکستان برای بازگرداندن پناهجویان افغان به کشورشان درخواست کرده است.
فیروز جمال کاکاخیل، وزیر اطلاعات ایالت خیبر پختونخوا گفته است که بازگرداندن هر مهاجر افغان ۵ تا ۸ هزار روپیه (حدود ۲۰ تا ۳۰ دلار) هزینه دارد.
مقام‌های محلی در این ایالت می‌گویند که هزینه‌های حمل و نقل مهاجران، نگهداری آن‌ها در کمپ‌ها و امکانات بهداشتی برای آن‌ها را فراهم می‌کنند.
آن‌ها می‌گویند که تصمیم برای بازگرداندن پناهجویان توسط دولت مرکزی گرفته شده و درخواست این بوده است که اسلام‌آباد در بودجه اخراج مهاجران افغان سهیم شود.
پناهجویان و مهاجران افغان در حال بازگشت از از این روند شاکی هستند و می‌گویند گاهی برای ثبت نام در اردوگاه‌های نگهداری در پاکستان مجبورند چندین روز منتظر بمانند و آن‌جا هیچ نوع امکاناتی وجود ندارد.
از سوی دیگر گزارش‌هایی از افزایش اخراج هزاران مهاجر افغان از ایران نیز ظرف ماه‌ها و هفته های اخیر منتشر شده است.
طالبان می‌گویند که رئیس شورای عالی امنیت ملی ایران به ملا برادر معاون نخست وزیر طالبان در امور اقتصادی که برای انجام سفر رسمی به ایران رفته است گفته است که پناهجویان افغانستانی بدون مدرک در این کشور نیز در حال اخراج هستند.
طی هفته‌های اخیر شماری از پناهجویان افغانستان در ایران نیز با انتشار و پخش ویدیوهایی از عدم همکاری ایران در زمینه تمدید اسنادهای اقامت‌شان شکایت داشتند و برخورد پلیس آن کشور را «غیر انسانی خوانده‌اند».
اخراج اجباری پناهجویان افغانستان از ایران و پاکستان به قول بسیاری از کسانی‌که از این دو کشور برگشته‌اند «توهین‌آمیز» و به قول آن‌ها توام با بازداشت، توقیف اموال و دارایی‌های شخصی آن‌ها بوده است.
سازمان ملل متحد و نهاد‌های حقوق بشری اخراج پناهجویان افغانستان از کشورهای همسایه را «فاجعه‌آمیز و تهدید در برابر کسانی خوانده‌اند که به خاطر نبود مصونیت جانی از سیطره حاکمیت گروه طالبان مجبور به فرار شده‌اند».
