سند مسافرت به افغانستان برای دانشجویان افغان در سفارت تهران؛ تسهیل یا مشکلی تازه؟!

در پی انتشار خبر صدور سند مسافرتی به افغانستان برای دانشجویان افغان جهت اخذ تذکره الکترونیک ، خبرهای خوشایندی نیز درباره صدور تذکره در ایران بعد از امارات، از طرف اداره ی احصائیه و معلومات کشور، به گوش رسیده است.

طی سه سال اخیر و با به قدرت رسیدن طالبان، دگرگونی های بسیاری در تمام بخش های کشور به وجود آمد. مهاجران مقیم سایر کشورها از جمله ایران، شامل دانشجویان با زد و بند های عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند. از جمله ی این مشکلات می توان به متوقف شدن اخذ تذکره الکترونیک و نیز پاسپورت الکترونیک، اشاره کرد. در این سه سال کوچک ترین تلاشی برای حل این دست مشکلات دانشجویان صورت نگرفته است.

از طرفی سفارت افغانستان در تهران به تازگی روندی را برای سفر دانشجویان مهاجر به داخل کشور جهت گرفتن تذکره آغاز کرده، که باز موجب ناامیدی و انتقاد این دانشجویان شده است، در حالی که با آمدن تیم تذکره به ایران، که بارها وعده داده شده، به سادگی مشکلات همه این دانشجویان قابل حل است.

به گزارش خبرگزاری مهاجر به نقل از آوا؛ در اطلاعیه ای جدید از سفارت افغانستان در تهران آمده که: به اطلاع عموم دانشجویان که در حال فراگیری تحصیلات عالی خویش در کشور جمهوری اسلامی ایران می باشند و تذکره تابعیت (تذکره کاغذی تأیید شده یا تذکره الکترونیک) ندارند، و قصد سفر به افغانستان را دارند، رسانیده می‌شود: می‌توانند سر از چهارشنبه مورخ 14 سنبله الی سه‌شنبه 20 سنبله در آدرس اینترنتی http://tehran-consular.mfa.gov.af/ ثبت نام نمایند.

در ادامه این اطلاعیه آمده است که نوبت مراجعه به سفارت بعدا به اطلاع ایشان از طریق ایمیل رسانیده خواهد شد. به گفته سید علی حسینی، فعال رسانه ای مهاجرین، دانشجویانی که قصد گرفتن خروج و مراجعت با سند مسافرتی از سفارت افغانستان در تهران دارند، شامل دارندگان پاسپورت خانوار، کارت آمایش، پاسپورت اقامتی و دانشجویان دارای برگه سبز می شود و دارندگان برگه سرشماری مشمول این طرح نیستند.

به گفته وی، مدارک مورد نیاز جهت این ثبت نام نیز شامل مدارک اقامتی، تذکره اقارب (پدر، برادر، پدر بزرگ، عمو، و پسرعمو)، یک قطعه عکس، گواهی اشتغال به تحصیل، و ایمیل جهت ارسال نوبت از سوی سفارت است.

حسینی خاطرنشان کرد که این سهولت در هماهنگی سفارت با ارگان‌های مربوطه جمهوری اسلامی ایران جهت دریافت تذکره از افغانستان ایجاد شده و کسانی دیگر نمی‌توانند ثبت نام ‌کنند.

مشکلات در سایت ثبت نام این در حالی است، پیام های دانشجویان مهاجر که تلاش کردند در این روند ثبت نام کنند، حاکی از آن است که پروسه ثبت نام آنلاین در سایت سفارت با سختی ها و مشکلاتی مواجه است.

در یک اطلاعیه سفارت در این مورد آمده است: به اطلاع عموم دانشجویان گرامی رسانیده می شود که ثبت نام در سایت مذکور “فقط و فقط یکبار” برای شخص متقاضی امکان پذیر است و سیستم به صورت خودکار برای بار دوم اطلاعات شما را دریافت نمی کند؛ لذا در ثبت نام دقت فرمائید و ابتدا مدارک لازم را آماده کرده و پس از آن اقدام‌ به ثبت نام کنید، و دوم، آن عده از دانشجویانی که ثبت نام آنها با مشکل مواجه شده است، مشخصات خود را از طریق ایمیل Studentsystem.AfgEmbTeh@gmail.com گزارش دهند.

دانشجویی به نام مهدی در این مورد می گوید: “من اطلاعاتم وارد کردم و وارد مرحله دوم که بارگذاری کارت آمایش و تذکره است،  شدم. بعد آن مرحله بارگذاری نشد و از سایت خارج شد. الان هم می گوید شما اطلاعاتت را قبلا وارد کردی و اصلا وارد مرحله دوم نمی شود”. پیام های متعددی از دانشجویانی که نتوانستند در این پروسه ثبت نام کنند، به دست ما رسیده است. داشتن گواهی اشتغال به تحصیل برای ثبت نام هم یک مشکل دیگر در این روند است، چون عملا گرفتن آن برای بسیاری که دوره تحصیلی آنها به اتمام رسیده، اما هنوز برای گرفتن مدرک تحصیلی خود نیاز به تذکره و پاسپورت دارند، امکان پذیر نیست.

مگر قرار نیست صدور تذکره در ایران شروع شود؟ مشکلات بسیار و هزینه بالا برای سفر به داخل افغانستان

اما به دنبال انتشار این اطلاعیه، برخی از دانشجویان مهاجر این سوال و انتقاد را مطرح کرده اند که: “یعنی قرار نیست صدور تذکره در ایران شروع شود؟ شاید یکی نخواهد به افغانستان برود یا شرایطش را نداشته باشد”.

مصطفی می گوید: “الان حدودا دو سال که می گویند تا چند ماه دیگر، معلوم نیست کی (روند صدور تذکره) شروع می شود؟”.

این در حالی است که نه تنها دانشجویانی که تذکره و پاسپورت ندارند، بلکه دانشجویانی که وقت پاسپورت آنها به اتمام رسیده، در صورت نداشتن تذکره الکترونیکی یا تذکره کاغذی تأیید شده وزارت خارجه، نیاز به گرفتن تذکره و پاسپورت جدید دارند.

سید فرید معصومی، فعال رسانه ای مهاجرین با انتقاد از این طرح به آوا می گوید: بر اساس این طرح، دانشجویان مهاجر باید با کلی دردسر و مشکلات و صرف هزینه، به افغانستان بروند و تذکره الکترونیک بگیرند و برگردند، در حالی که چالش های زیادی فرا راه آنها قرار دارد.
به گفته وی، بسیاری از دانشجویان مهاجر در ایران، کسانی اند که خانواده های آنها از نزدیک به چهار دهه در این کشور به سر می برند و بسیاری از آن ها، به صورت خانوادگی تذکره ندارند. از سوی دیگر، ممکن است این دانشجویان در افغانستان اقارب و خویشاوندانی نداشته باشند که بخواهند نزد آنها بروند.

این در حالی است که بر اساس روند اداره ملی احصائیه و معلومات، فیلترهای خاصی برای گرفتن تذکره الکترونیک وجود دارد؛ از یک طرف که باید والدین آنها دارای تذکره باشند، و اگر آنها تذکره نداشته باشند، باید فامیل درجه یک و پدری آنها دارای تذکره باشند. اگر این افراد دارای تذکره کاغذی باشند، نیاز به تأیید جداگانه دارد. از سوی دیگر، برای تأیید هویت فرد بدون تذکره، نیاز به استعلام و استشهاد محلی با تأیید وکیل گذر یا ملا امام مسجد است، که عملا این گزینه برای دانشجویی که از ایران به افغانستان می رود، غیرممکن است.

مشکل دیگر در این زمینه، در صورت حل مشکل تذکره اقارب و استشهاد و استعلام محلی، این است که آیا سفارت افغانستان در تهران و وزارت خارجه امارت اسلامی با ریاست تذکره و اداره ملی احصائیه و معلومات در این زمینه در هماهنگی و ارتباط است که دانشجوی متقاضی پس از سفر به افغانستان، کار او در اسرع وقت انجام شود؟ در غیر آن، گرفتن تذکره الکترونیک در داخل ممکن است بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد؟! و این موضوع برای دانشجویی که از ایران به افغانستان برمی گردد، شامل مصرف هزینه بسیار و مشکلات متعدد باشد.
این در حالی است که به گفته آقای معصومی، قسمت زیاد مشکلات این دانشجویان با آغاز به کار تیم تذکره در ایران حل خواهد شد.

به همین خاطر، بهتر است که سفارت امارت اسلامی در تهران به جای ایجاد یک چالش جدید، به دنبال هماهنگی با کابل و همچنین ادارات مربوط جمهوری اسلامی ایران، زمینه اعزام تیم تذکره الکترونیک، استقرار آن در تهران و پس از آن در مشهد و زاهدان، و حل مشکلات دانشجویان در اولویت اول را فراهم نماید.

رفتن به افغانستان تازه اول راه است!
اما رفتن به افغانستان و گرفتن تذکره و برگشت به ایران تازه اول راه است و مشکلات بسیار دیگری فرا راه دانشجویان مهاجر قرار دارد. آقای معصومی این مشکلات را این گونه فهرست می کند:
1- باید از سفارت در تهران پاسپورت بگیرند(۱۲۰ دالر)،
2- مدرک شناسایی شان را با مشکلات و طی مراحل باطل کنند،
3- با طی مراحل، شماره نامه ویزای تحصیلی برای افغانستان بگیرند،
4- با طی مراحل، خروج قطعی از فراجا در پاس شان بگیرند،
5- دوباره به افغانستان جهت اخذ ویزای تحصیلی بروند،
6- دوباره از فراجا اقامت تحصیلی بگیرند،
7- بعد از اتمام تحصیل، با کلی دردسر و مشکل، دوباره مدرک قبلی باید بگیرند.
مهدی، دانشجوی مهاجر در مورد این مشکلات می گویید: “الان برویم افغانستان تذکره بگیریم، بعد بیایم ایران پاسپورت بگیریم، دوباره برای ویزا برویم افغانستان، که خیلی دشوار است”.

این در حالی است که در دولت گذشته، به دلیل مشکلات اقتصادی که دانشجویان و مهاجرین داشتند، تخفیف های قابل توجهی در قسمت صدور پاسپورت در ایران داده می شد که از جمله، صدور پاسپورت برای دانشجویان، مبلغ 20 دالر بود، اما حالا با این ارزش بالای دالر در مقابل تومان، باید 120 دالر پرداخت کنند.