تیم ملی فوتبال افغانستان از روز پنجشنبه ۱۶ نوامبر ۲۰۲۳ کارش را در مرحله انتخابی جام جهانی ۲۰۲۶ و جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۷ با دو تقابل حساس و البته سخت در برابر تیم‌های قطر،۱۶ نوامبر و کویت ۲۱ نوامبر آغاز خواهد کرد.
افغانستان در گروه A این پیکارها با تیم‌های قطر، هند و کویت هم‌گروه است. نکته جالب قرعه‌کشی این دوره، هم‌گروهی دوباره افغانستان در مقدماتی جام جهانی با هند و قطر همانند دوره گذشته است. با این تفاوت که در این دوره بجای بنگلادش با کویت دیدار خواهد کرد.
واقعیت این است که وضعیت فدراسیون و تیم ملی فوتبال افغانستان در آستانه شروع این رقابت‌های مهم که فوتبال افغانستان را یک سال درگیر خواهد کرد، چندان مساعد نیست.
زیرا پس از برتری افغانستان برابر مغولستان و صعود تیم به دور گروهی مقدماتی جام جهانی، اخراج پر سر و صدا و جنجالی عبدالله المطیری پس از اختلاف با ملی‌پوشان، فوتبال همیشه پرماجرای افغانستان در چاله جدیدی از مشکلات افتاده است.
در کنار مشکلات مالی و عدم حمایت مالی فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا از فوتبال افغانستان که منجر به توقف برنامه‌های فوتبال داخلی افغانستان و عدم پرداخت حقوق کارمندان فدراسیون فوتبال در مرکز و ولایات شده است، کناره‌گیری ۱۸ بازیکن سابقه‌دار از تیم ملی در آستانه شروع مسابقات پیش‌رو نیز وضعیت فوتبال افغانستان را نگران کننده‌تر از هر زمان دیگری کرده است.
داستان از جایی شروع شد که فدراسیون فوتبال افغانستان مبلغ سی هزار دلار بعنوان هدیه برای بازیکنان تیم ملی از فدراسیون فوتبال عربستان دریافت کرده است. مبلغی که قرار بوده پس از پیروزی اول تیم ملی برابر مغولستان در تاجیکستان به بازیکنان تیم داده شود.
اما آنطور که بازیکنان معترض تیم ملی مدعی شده‌اند، ۱۰ هزار دلار از پاداش بازیکنان تیم ملی میان رئیس، دبیرکل و اعضای بورد اجرائیه تقسیم شده است که به باور آنان فدراسیون فوتبال با استفاده از تیم ملی به نفع خود بهره برداری اقتصادی می‌کند.
اخیرا بازیکنانی که در میان آنان فرشاد نور، کاپیتان تیم ملی، و فیصل شایسته، بهترین گل‌زن تاریخ فوتبال ملی افغانستان، نیز حضور دارند، فدراسیون فوتبال را به فساد مالی در مورد خرید بلیط‌های هواپیما در سفرهای تیم ملی فوتبال نیز متهم کرده اند.
اما محمد یوسف کارگر، رییس فدراسیون فوتبال، در گفتگو با تلویزیون آریانا و بهرام صدیقی، دبیرکل فدراسیون فوتبال، نیز در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی، با رد تمامی این ادعاها، گفته‌اند هیچ فسادی در هیچ بخشی صورت نگرفته است و ۱۰ هزار دلار باقی مانده از هدیه عربستان نیز کماکان نزد فدراسیون موجود است که قرار است برای حمایت و آموزش بازیکنان داخلی فوتبال افغانستان استفاده شود.
قهر از تیم ملی بخاطر رئیس؟ برای کشورتان بازی می‌کردید
قهر و اعتراض بازیکنان سرشناس فوتبال افغانستان که هر کدام بیشتر از ۵ سال است در تیم ملی حضور ثابت داشته اند، آن هم دقیقا در زمانی‌که تیم ملی بیشتر از هر زمان دیگری به آنان نیاز دارد، با اعتراض شماری از هواداران تیم ملی روبرو شده است.
هر چند نظرات مردم در صفحات اجتماعی متفاوت است و در کنار اینکه عده‌ای فدراسیون فوتبال را مقصر وضعیت کنونی می‌دانند، شمار دیگری نیز معتقدند بازیکنان نه بخاطر رئیس یا اعضای فدراسیون، بلکه بخاطر افغانستان و تیم ملی در این برهه حساس زمانی نباید تیم را تنها می‌گذاشتند.
در آخرین پستی که در صفحات این بازیکنان منشتر شد، آنان به صورت واضح علام کردند تا زمانی که آقای کارگر از ریاست فدراسیون فوتبال استعفا نکند، برای تیم ملی بازی نمی‌کنند.
اشلی وست وود و مسیر دشوار فوتبال افغانستان
در میان اعتراضات فیس بوکی بازیکنان و موجی از نا امیدی هواداران، فدراسیون فوتبال افغانستان سرانجام سرمربی جدید تیم ملی را در کابل معرفی کرد.
اشلی مایکل وست وود فوتبالش را از آکادمی باشگاه منچستریونایتد و زیر نظر سر الکس فرگوسن آغاز کرده است. این سرمربی ۴۷ ساله سابقه حضور در فوتبال انگلیس در دسته‌های اول تا سوم را بعنوان بازیکن و کار در کشورهای هند و اندونزی به عنوان مربی را دارد. او با قراردادی یک ساله هدایت تیم ملی فوتبال افغانستان را بر عهده گرفت.
شاید فهمیدن آن خیلی سخت نباشد که وست وود کارش را دقیقا در بدترین شرایط فوتبالی افغانستان به عنوان سرمربی آن هم در آستانه یک هفته مانده تا شروع مسابقات مقدماتی و جدال با قهرمان آسیا با سختی‌های فراوانی آغاز می‌کند.
واضح است که حضور او در دو بازی پیش‌رو هیچ کمک فنی به تیم نخواهد کرد و سر جمع با سه جلسه تمرینی با تیم و با درنظرداشتن اینکه هیچ شناختی از ظرفیت‌های فوتبال افغانستان ندارد، باید تیم را در فاصله ۴۸ ساعت آماده تقابل با تیم‌های قدرتمند قطر و کویت کند.
عدم اعتقاد به بازیکنان داخلی
در فهرست اعلام شده توسط فدراسیون فوتبال برای دو بازی پیش‌رو، در کنار حضور بازیکنان با تجربه ای مثل بلال آرزو شاغل در لیگ ۴ فنلاند که پس از سال ها دوباره به تیم ملی دعوت شده و اسلام امیری که در دوران المطیری به تیم دعوت نشد و حالا دوباره شانس پوشیدن پیراهن تیم ملی را پیدا کرده است و البته در کنار چند چهره جوان مثل جواد رضایی که در لیگ یک استرالیا بازی می‌کند، ۱۶ بازیکن از چهره‌های داخلی فوتبال افغانستان در این سفر تیم ملی را همراهی می‌کنند که مشخص نیست جایی در ترکیب اصلی سرمربی جدید تیم ملی پیدا خواهند کرد یا خیر.
بازیکنان و ستاره‌های جوانی مثل حکیم خان نیازی، ستاره تیم نوجوانان افغانستان، اگر منصفانه وضعیت را بررسی کنیم، نسلی سوخته هستند که قربانی نداشتن امکانات و از همه مهم‌تر نبود لیگ حتی نیمه حرفه‌ای فوتبال در افغانستان شده‌اند.
در صفحات اجتماعی نیز به محض اینکه طرفداران فوتبال تصویر بازیکنان داخلی را در تمرینات تیم ملی می‌بینند، با نظرات منفی‌شان که خود نشان دهنده نوعی بی اعتمادی است، باعث از بین رفتن انگیزه و روحیه بازیکنان می‌شوند. اتفاقی که می‌توان گفت چندان منصفانه نیست.
هر چند تجربه نشان داده است که تیم ملی فوتبال افغانستان هر باری که با ظرفیت‌های داخل کشور تشکیل و عازم مسابقات شده است، با گل‌های زیاد رقابت را واگذار کرده، اما خوب، اگر قرار باشد تیم ملی همیشه متکی به بازیکنان مقیم خارج باشد فقط به دلیل اینکه آنها در لیگ حرفه‌ای یا نیمه حرفه ای بازی می‌کنند و در شرایط و امکانات بهتری تمرین و مسابقه می‌دهند، این طرف فوتبال داخلی افغانستان نیز هیچ تغییری نکند، شک نباید کرد که نسل با استعداد فوتبالی افغانستان سال به سال از بین می‌رود و این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد.
حالا چه خواهد شد؟
همان طور که گفته شد قبل از هر چیز در دو مسابقه پیش رو برابر قطر و کویت نباید هیچ انتظاری از سرمربی جدید داشت. روی کاغذ و با توجه به شرایطی که تیم ملی دارد، کار افغانستان مقابل دو حریف قدرتمندش یعنی قطر و کویت آسان نیست. اما خوب از یک مسئله دیگر نمی‌توان گذشت که هر بازیکنی در ترکیب تیم ملی در این دو جدال قرار بگیرد، مخصوصا اگر از فوتبال داخلی کشور باشد که با توجه به قهر دسته جمعی بازیکنان سابقه دار، برای اثبات توانایی‌های شان هم که شده انگیزه زیادی برای درخشش خواهند داشت.
افغانستان پس از این دو بازی، در ماه مارچ باید برابر هند قرار بگیرد. این یعنی فدراسیون فوتبال، اشلی وست وود، بازیکنان و در نهایت فیفا بیشتر از سه ماه فرصت دارند تا به این بحران پایان دهند.
تجربه نشان داده است که واکنش فیفا در پی شکایت و اعتراض بازیکنان تیم ملی به این زودی‌ها اعلام نخواهد شد. از سویی دیگر سرمربی نیز پس از این دو بازی، کیفیت و ظرفیت فوتبال ملی افغانستان را ارزیابی خواهد کرد.
اگر او تا پایان قراردادش در تیم ملی بماند و مثل المطیری درگیر حاشیه نشود، دو راه بیشتر ندارد، یا اینکه با بازیکنان و امکانات در اختیار داشته، بدون حمایت مالی فیفا و کمک‌های فدراسیون عربستان، ظرفیت در اختیار داشته فوتبال افغانستان را مدیریت و آماده مسابقات بعدی کند.
یا دستکم بخاطر خودش و کسب نتایج مطلوب و در اختیار داشتن تیمی بهتر هم که شده، در نقش ناجی بحران و اختلاف به وجود آمده میان بازیکنان تیم ملی و فدراسیون ظاهر شود و زمینه بازگشت بازیکنان سابقه‌دار به تیم ملی را فراهم کند. البته او در بدو ورودش چنین کاری نکرد، زیرا طبق شنیده‌ها، بر اساس خواسته فدراسیون فوتبال، هیچ تماسی با فرشاد نور، فیصل شایسته و نور حسین نگرفته است.
به هر حال، قهر و تنش و اعتراض بازیکنان، اخراج و شروع به کار یک مربی با کلی چالش و جنجال در فوتبال ملی افغانستان اتفاق تازه‌ای نیست و تقریبا می‌توان گفت که هواداران فوتبال به آن عادت کرده‌اند. باید دید تیم ملی فوتبال افغانستان با هدایت سرمربی انگلیسی این بار در چه مسیری حرکت خواهد کرد و چه اتفاق‌هایی در انتظار او خواهد بود.
میزبانی از حریفان در عربستان چقدر مفید است؟
تیم ملی فوتبال افغانستان سالهاست به دلیل شرایط امنیتی افغانستان اجازه میزبانی از حریفانش را در کابل ندارد و مجبور است در کشوری دیگر میزبانی کند. در سال‌های گذشته تاجیکستان به عنوان میزبان رقبای افغانستان در انتخابی جام جهانی و جام ملت‌های آسیا با فوتبال افغانستان همکاری کرد، اما فدراسیون فوتبال در این دوره از رقابت‌ها تصمیم دارد پس از توافق با فدراسیون فوتبال عربستان سعودی، بازی‌های خانگی افغانستان در این کشور برگزار کند.
فدراسیون فوتبال معتقد است با توجه به شرایط بد مالی فوتبال افغانستان، عربستان در مقایسه با تاجیکستان امکانات بیشتری در اختیار تیم ملی قرار می‌دهد.
اما چند مسئله قابل ذکر است، مهم‌ترینش این که تیم ملی فوتبال افغانستان در سال‌ها بازی در تاجیکستان تنها یک شکست آن هم در برابر قطر با نتیجه یک بر صفر داشته است. در کنار این که افغانستان در تاجیکستان از تماشاگران خودی بیشتری در مقایسه با عربستان برخوردار است، بازی در چمن مصنوعی و آب و هوای این کشور برای بازیکنان تیم ملی فوتبال افغانستان نه تنها سخت نیست، بلکه دقیقا کار را برای رقبای افغانستان، مخصوصا کشورهای عربی، سخت خواهد کرد.
اما بازی در چمن‌های خوب و هموار عربستان، آنهم برای تیم‌هایی مثل قطر و کویت که به بازی در عربستان از لحاظ اقلیمی عادت دارند، بیشتر به نفع رقیبان است تا افغانستان.
ولی خوب در نهایت با توجه به اینکه فدراسیون فوتبال در مضیقه شدید مالی قرار دارد، شاید قابل فهم باشد که چرا فدراسیون فوتبال افغانستان چنین تصمیمی گرفته است.
