این روزها خبرهای خوبی از نحوهٔ اخراج مهاجران افغانستانی از کشور به گوش نمی‌رسد، خبرهایی که نشان می‌دهد در برخی موارد برخوردهای خشن و حتی غیرانسانی با این افراد صورت می‌گیرد. مسئله اینجاست که موج افغانستان‌ستیزی تقریباً بیش از ۲ سال است که در کشور ما به یک رویکرد اجتماعی تبدیل شده است، رویکردی که متأسفانه تمامیِ فرهنگ و تاریخ این سرزمین و مردمش را زیر سؤال می‌برد.
شرایط اقتصادی و اجتماعی موج افغانستان‌ستیزی را تقویت کرد
متأسفانه شرایطی که در سال‌های گذشته بر جامعه ما از نظر اقتصادی و اجتماعی حاکم شد به‌نوعی باعث بروز موج افغانستان‌ستیزی در بین مردم شده است، اما نباید این مسئله را که دولت‌ها در افزایش این موج سهم عمده‌ای داشته‌‌‌اند نادیده بگیریم.
مردم ایران سال‌های سال با مردم افغانستان زندگی مسالمت‌آمیزی داشتند. در واقع، افغانستانی‌ها به نیروی کار ارزان و پرتلاش در ایران تبدیل شده بودند. این افراد با توجه به شرایط نامساعدی که در کشور خود داشتند ایران را به‌عنوان خانه أمن در نظر گرفته و برای ماندن و زندگی‌کردن در این کشور تمام تلاش خود را به‌کار می‌گرفتند.
اتباع افغانستان سال‌های سال اعتماد اجتماعیِ مردم ایران را با انجام کارهای سخت و پایبندی به اصول اخلاقی و… به‌دست آوردند. اما مسئله اینجاست که چه عاملی باعث شد تا تمام این اعتماد و اعتبار به یک‌باره از دست رفته و تبدیل به وضعیت کنونی شود.
مهاجران مهاجم نیستند
متأسفانه ما سال‌ها پذیرای همسایگان افغانستانی خود بدون هیچ نظارت و برنامه دقیق و درستی بوده‌ایم و تا جایی که بسیاری از آنها بر اثر این بی‌برنامگی حتی امکان تحصیل و حضور در موقعیت‌های اجتماعی متفاوت را از دست داده‌اند. این طور به‌نظر می‌رسد که ما تا زمانی این افراد را با آغوش باز پذیرفتیم که برای کارهای سخت خود نیازمند نیروی کار ارزان‌قیمت بودیم و حالا که شرایط اقتصادی به گونه‌ای دیگر رقم خورده به این افراد به چشم مهاجم نگاه می‌کنیم، نه مهاجر.
مسئله اینجاست که تغییر دیدگاه ما نسبت به اتباع افغانستان از مهاجر به مهاجم باعث بروز این حجم از رفتارهای خارج از چارچوب انسانی نسبت به این افراد شده است. ما حتی برای بازگرداندن این افراد به کشور خودشان هم هیچ چارچوب قانونی مدونی نداریم. چنین برخوردهایی باعث می‌شود تا چهرهٔ اجتماعیِ ایران، که تا همین گذشته نه چندان دور چهره‌ای میهمان‌دوست، دلسوز و همراه بود، به چهره‌ای ضدانسانی و نژادپرستانه تبدیل شود.
بسیاری از ایرانیان در کشورهای اروپایی همیشه از این موضوع رنج برده‌‌‌اند و نسبت به رفتارهای نژادپرستانه در کشورهای غربی اعتراض داشتند و متأسفانه حالا ما در کشور خودمان چنین رفتارهایی را با افراد می‌کنیم که سال‌ها با مسالمت و مهربانی در کنار آنها زندگی کرده‌ایم.
نحوهٔ اخراج ناشایست اتباع افغانستان از ایران نتیجهٔ بی‌برنامگیِ مسئولان است
واقعیت این است که هم در آن سال‌هایی که درهای کشور به روی اتباع افغانستان باز شد و هم حالا که به این شکل افراد را از کشور اخراج می‌کنند همه و همه نتیجهٔ بی‌برنامگیِ مسئولان است. تاوان این بی‌برنامگی را حالا افرادی پس می‌دهند که هیچ نقشی در بروز این اتفاق‌ها نداشتند.
مردم ایران هیچ‌گاه رفتار ناشایستی به اتباع افغانستان نداشته و ندارند
مردم ما هیچ‌گاه رفتار ناشایستی به اتباع افغانستان نداشته و ندارند. حتی در این روزها هم انواع و اقسام پویش‌ها برای جلوگیری از رفتارهای ضدانسانی نسبت به این اتباع به راه افتاده، اما باید قبول کنیم که مشکلات اقتصادی و اجتماعی که بعد از پاندمی کرونا در کشور به سرعت افزایش پیدا کرد باعث شد تا برخی افراد این مهاجران را به چشم کسانی نگاه کنند که فرصت‌های زندگی را از آنها ربوده‌اند.
چنین تفکری اشتباه محض است. اکثر اتباع افغانستان سال‌ها در مشاغلی مشغول به کار بوده‌‌‌اند که اکثر افراد ایرانی حاضر به انجام آن کارها نبوده و یا برای انجام آن حقوق‌های کلان طلب می‌کردند، اما این اتباع بدون هیچ اعتراضی با کمترین حقوق این کارها را انجام می‌دادند.
بهتر است به‌جای اینکه دلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و بیکاری در کشور را بخواهیم در حضور مهاجران افغانستانی جست‌وجو کنیم، کمی به برنامه‌ریزی‌های اشتباهی که در تمام این سال‌ها داشته و به‌واسطهٔ آن کشور را در تنگنای امروزی قرار داده‌ایم نگاه بیندازیم. گشتن به دنبال مقصر قطعاً راهکار مناسبی برای برون‌رفت از این وضعیت نیست.
منبع: تجارت نیوز
