بر اساس اعلام رسمی، فرمان ممنوعیت سفر صادرشده توسط دونالد ترامپ از فردا دوشنبه اجرایی میشود و ورود شهروندان ۱۲ کشور، از جمله افغانستان، به ایالات متحده را محدود خواهد کرد. این تصمیم نگرانیهای گستردهای را در میان افغانهای آسیبپذیر ایجاد کرده و موجب افزایش احساس ناامنی، سردرگمی و خیانت در میان آنان شده است.
افغانها در سالهای اخیر با مسیرهای مهاجرتی مختلف امکان ورود به آمریکا را داشتهاند، اما تقریباً تمامی این روشها در دوران ریاستجمهوری ترامپ تحت تأثیر تغییرات و محدودیتهای قابل توجه قرار گرفتهاند. بسته شدن دفاتر مرتبط با درخواستهای ویزا و کاهش خدمات مهاجرتی باعث شده است که هزاران مهاجر افغان در وضعیت نامشخصی قرار گیرند.
در حالی که برخی از افغانها واجد شرایط پناهندگی بودند، روند اسکان مجدد آنان به طور کامل متوقف شده است. همچنین، افغانهایی که تحت وضعیت حفاظت موقت (TPS) در آمریکا زندگی میکردند، ممکن است با خطر ترک این کشور مواجه شوند، زیرا دولت آمریکا اعلام کرده است که این برنامه را خاتمه خواهد داد.
هرچند فرمان ممنوعیت سفر برای دارندگان ویزای ویژه مهاجرت افغانها (SIV) استثنا قائل شده است، اما فعالان حقوق مهاجران هشدار دادهاند که این استثنا در عمل تأثیر اندکی دارد. بسیاری از افغانهایی که در طول سالها به دولت آمریکا کمک کردهاند، الزاماً واجد شرایط دریافت این ویزا نیستند. برخی ممکن است شرط حداقل یکسال همکاری را نداشته باشند یا تعریف قانونی «کار برای دولت آمریکا» را برآورده نکنند، در نتیجه آنان و خانوادههایشان همچنان در معرض خطر انتقامگیری قرار دارند.
سازمانهای مهاجرتی از این استثنا استقبال کردهاند، اما تأکید کردهاند که دولت آمریکا همزمان بسیاری از ساختارهای حمایتی را حذف کرده است. از جمله، دفتر هماهنگی انتقال افغانها (CARE) که به افغانها برای دریافت ویزا و اسکان در آمریکا کمک میکرد، قرار است تعطیل شود. همچنین، برنامه «خوشآمدگویی پایدار» (Enduring Welcome) که به دارندگان و متقاضیان SIV برای تکمیل مراحل مهاجرت در کشور ثالث کمک میکرد، در حال لغو شدن است.
افغانهایی که موفق به دریافت ویزای SIV شدهاند، همچنان با نگرانی وضعیت خانوادههایشان را دنبال میکنند، زیرا بسیاری از بستگان آنان در افغانستان یا کشورهای همسایه نظیر پاکستان در شرایط دشواری بهسر میبرند. این ممنوعیت سفر و سیاستهای مرتبط با آن، نگرانیهای فراوانی را برای پناهجویان افغان و مدافعان حقوق مهاجران به همراه داشته است.
جان بردلی، ژنرال بازنشسته و بنیانگذار بنیاد «لامیا افغان»، با ابراز نگرانی نسبت به این تغییرات تأکید کرد که استثنا قائلشدن برای دارندگان SIV کافی نیست و نیاز به زیرساختهای حمایتی برای تسهیل ورود این افراد به آمریکا و فراهمکردن شرایط زندگی مطلوب برای آنان وجود دارد.
افغانهایی که موفق به ورود به آمریکا شدهاند، همچنان در انتظار شفافیت بیشتر درباره وضعیت خانوادههایشان هستند. بسیاری از آنان نگرانند که عزیزانشان که در وضعیت نامشخصی بهسر میبرند، تحت تأثیر این ممنوعیت قرار گیرند و امکان پیوستن به آنان را از دست بدهند.
مقامات و سازمانهای مدافع حقوق مهاجران هشدار دادهاند که پیچیدگیهای سیستم مهاجرتی آمریکا موجب سردرگمی بسیاری از افغانهایی شده است که هنوز نمیدانند ممنوعیت سفر چگونه بر پروندههای خاص آنان تأثیر خواهد گذاشت.
این فرمان ممنوعیت سفر از فردا اجرایی میشود و نگرانیها درباره تأثیر واقعی آن بر مهاجران افغان همچنان ادامه دارد. اکنون همه چشمانتظارند تا ببینند آیا این ممنوعیت به طور دقیق اجرا خواهد شد و پیامدهای آن چه خواهد بود.