سه افغانستانی که از حدود یک سال پیش در یمن زندانی هستند، می‌گویند که در سردرگمی و «بی‌سرنوشتی» به سرمی‌برند و با وجود صدور حکم رهایی‌شان از سوی دادگاه، همچنان زندانی هستند. افغانستان در یمن سفارت ندارد و وضعیت حکومت طالبان هم سبب شده است که رسیدگی به مشکلات افغان‌هایی شبیه این سه نفر دشوارتر از گذشته شود.
به گزارش خبرگزاری مهاجر، محمودخان، عبدالرحیم و رحمت سلطان (نام‌های مستعار) تقریبا یک سال پیش وقتی حدود پنج هزار کیلومتر دورتر از افغانستان حوالی ساعت سه بامداد در حال ورود به شهر سیئون یمن بودند، دعا می‌کردند که پلیس یمن متوجه مشکل آن‌ها نشود. مشکل‌شان این بود که مجوز اقامت در این کشور عربی درگیر جنگ داخلی را نداشتند.
آن‌ها شب قبل بازداشت‌شان وقتی از منطقه مرزی بین عمان و یمن قصد سفر به طرف سیئون را داشتند به راننده تاکسی وضعیت‌شان را توضیح دادند و راننده هم در پاسخ اطمینان داده بود که مشکلی نیست، و آن‌ها ساعت هشت شب راهی شدند. اما نزدیک ورودی شهر سیئون از آن‌چه که می‌ترسیدند با آن برخوردند. پلیس در ایست بازرسی کمربند امنیتی شهر آن‌ها را متوقف کرد و خواهان مجوز سفر شد. با پاسخ منفی سه افغانستانی، آن‌ها را به «مدیریت جوازات» بردند؛ جایی‌که سرگردانی‌شان شروع شد.
یمن، یکی از بزرگ‌ترین کشورهای درگیر بحران جنگ و فقر، مقصد افغانستانی ها نبوده است؛ به همین دلیل وقتی در پیام‌گیر واتس‌اپ پیام یکی از این سه افغان به دست‌مان رسید که در یمن زندانی هستند، بلافاصله از خود پرسیدم که یمن برای چه کار رفته‌اند؟
آن‌ها به گفته خودشان برای کار رفته بودند البته نه کار در یمن. از افغانستان راهی ایران شدند، با بدترشدن وضعیت اقتصادی در ایران، به سمت عمان و از آن‌جا به طرف یمن رفتند تا به عربستان برسند.
سفری که نگرانی همیشه همراه‌شان بوده است.
به گفته عبدالرحیم از ایران تا عمان را از مسیر دریا سفر کردند: «خیلی نگران‌کننده بود. واقعاً خیلی ترسیده بودیم. در یک قایق کوچک ۲۱ نفر بودیم. ترسیده بودیم که مبادا قایق یا ماشینش خراب شود. خدا خودش ما را نگاه کرد.»
اول تصمیم داشتند که در عمان بمانند و کار کنند. دو ماه دنبال کار گشتند، که پیدا نشد. این بود که تصمیم گرفتند با عبور از یمن راهی عربستان شوند.
منطقه مرزی که آن‌ها از عمان وارد یمن شدند در شرق این کشور است و فاصله‌اش با شمال و شمال غرب یمن که در دست گروه انصارالله مشهور به حوثی‌هاست، نسبتا زیاد است.
آن‌ها دو ماه در مدیریت جوازات (اداره گذرنامه) نگهداری شدند. به گفته یکی از این سه افغانستانی در این مدت حتی یک بار روشنایی خورشید را ندیدند.
او می‌گوید: «فقط خودشان می‌آمدند، با ما حرف می‌زدند و می‌رفتند. دو ماه کامل اصلا آفتاب را ندیدیم. با خانواده هیچ تماسی نداشتیم. یک بار هم تلفن ندادند. بعد از دو ماه که با خانواده حرف زدیم، پرسیدند که شما کجا بودید؟! گفتیم پلیس یمن ما را گرفته و دستگیر شدیم.»
در این مدت از آن‌ها «خیلی تحقیق شده و حسابی مورد بازپرسی قرار گرفتند».
از آن‌جا که یمن سال‌هاست درگیر جنگ داخلی است و شهروندان شماری از کشورها برای جنگ به آن‌جا رفته‌اند، احتمالا نگرانی یمنی‌ها این بوده که مبادا با چنین افرادی روبه‌رو شده‌اند.
پس از تحقیقات آن‌ها را به زندان عمومی انتقال دادند و یک هفته بعد محاکمه شدند.
یکی از آن‌ها می‌گوید: «همه چیز را برای قاضی توضیح دادیم. قاضی گفت که ضامن پیدا کنید تا شما را آزاد کنیم. گفتیم که در یمن هیچ کسی را نمی‌شناسیم، چه کنیم؟ پاسخ قاضی این بود که اشکالی ندارد. سپس حکم صادر کرد که دو روز بعد آزاد شویم. دو روز گذشت، سه روز، و ده روز شد و آزاد نشدیم. رفتیم پیش مدیر زندان و پرسیدیم که چرا آزاد نشدیم؟ گفت پیگیری می‌کنیم.»
در نهایت بعد از دو هفته مدیر زندان به این افغانستانی ها خبر داد که پرونده‌شان به یک شهر دیگر فرستاده شده است. بعد از سه ماه، یک قاضی دیگر آن‌ها را به دادگاه خواست و گفت که چون غیرقانونی داخل یمن شده‌اند باید به افغانستان برگردند.
نماینده حقوق بشر هم در جلسه دادگاه حضور داشت. قاضی اسناد و مدارک این سه افغان را در اختیار مسئول حقوق بشر قرار داد و از او خواست که هر چه زودتر آن‌ها را به افغانستان بفرستند.
به گفته یکی از آن‌ها تاکنون چند بار به مسئول حقوق بشر تماس گرفته‌اند، یکی دو بار جواب تلفن را داده‌اند، بعد هر چه زنگ زدند، اصلا جواب ندادند.
یکی از آن‌ها می‌گوید: «این ده ماه به ما خیلی سخت گذشته. هر روز می‌گویند که فردا آزادتان می‌کنیم، پس فردا آزادتان می‌کنیم. آدم را امیدوار می‌سازند، اما اصلا آزاد نمی‌کنند. خیلی سخت گذشته. از یک طرف وضعیت اقتصادی و از یک طرف دوری خانواده که به ما هر روز زنگ می‌زنند که چه وقت آزاد می‌شوید؟ و چه وقت آزاد نمی شوید. فعلا در زندان مرکزی سیئون هستیم. اینجا وقتی به سربازها می‌گوییم که می‌خواهیم با مدیر زندان گپ بزنیم که چرا ما را به افغانستان روان نمی‌کنند، سربازها هیچ گپ ما را گوش نمی‌کنند. چندین بار مدیر محبس از ما امضا و شست ما را گرفتند اما آزاد نکردند.»
به دو سخنگوی وزارت خارجه حکومت طالبان پیام فرستادم که در چنین مواردی چه می‌کنند؟ پاسخی ندادند. البته خبرنگاران خیلی وقت است که رویه مقام‌های حکومت‌های افغانستان دست‌شان آمده؛ هر وقت مقصر باشند و یا کاری از دست‌شان بر نیاید، سئوال را نشنیده می‌گیرند.
به یکی از مسئولان سفارت افغانستان در ریاض عربستان که یمن هم زیر مجموعه فعالیت این نمایندگی است، پیام دادیم هم پاسخی نداد. به شماره تماس سفارت هم پیام گذاشتم که بی‌پاسخ مانده است.
مسئولان در سفارت‌خانه و نمایندگی‌های افغانستان در خارج از افغانستان هم به اصطلاح افغان‌ها «آب خود را پف/ فوت کرده می‌خورند». بیشتر از هر زمانی احتیاط می‌کنند چرا که سرنوشت رابطه‌شان با حکومت طالبان در افغانستان تاکنون دقیق مشخص نشده است.
در این میان افغان‌ها که به صورت میلیونی در نقاط متفاوت جهان پراکنده شده‌اند، در بدترین وضعیت از نظر حمایت قانونی و حقوقی به سر می‌برند. حکومت طالبان را هیچ کشوری به رسمیت نشناخته و نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی افغانستان در خارج هم درگیر مشکلات مالی و اداری خود هستند.
یکی از این سه افغان می‌گوید :«نداشتن سفارت و نداشتن یک حکومت درست تاثیر بدی بر وضعیت ما داشته. اگر در یمن سفارت می‌داشتیم اینقدر طولانی اینجا نمی‌‌بودیم.»
«خواسته ما از حکومت طالبان و وزیر خارجه این است که با وزیر خارجه اینجا تماس بگیرند و ما را از اینجا هر چه زودتر آزاد سازند. خواسته ما فقط آزادی از زندان است که ما باخیر آزاد شویم. مشکلی نیست که ما را افغانستان روان می‌کنند یا همین‌جا آزادمان می‌کنند. فقط می‌خواهیم از این زندان خارج شویم.»
